دسترسی ها

خیلی‌ها برای این که مطلبی را بنویسند، دچار دگردیسی و مشکل می‌شوند و نمی‌دانند از کجا شروع و به کجا ختم کنند و با چه انگیزه‌ای دست به نگارش بزنند. یا این که چگونه نوشتة خود را پرورش دهند. توجه به مقدمات و مراحل زیر به شما کمک می‌کند تا بر نوشتن خود مسلط و در ویرایش و تداوم آن کوشا باشید.

اولاً نوشتن مانند خواندن نیازمند تکنیک‌های خاص خود است و انگیزة قوی می‌طلبد تا فرد متقاعد شود به آن بپردازد. پاره‌ای افراد برای دریافت یک آرامش درونی اقدام به نگارش می‌کنند. عده‌ای هم از این که به دیگران نشان دهند که اهل نوشتن هستند، دست‌به‌قلم می‌شوند و بعضی هم برای ماندگاری و یادگاری خاطره‌ای قلم را بر روی کاغذ می‌چرخانند. برخی هم…

ثانیاً فضای مجازی در جهان امروز، آدمیان را تحریک به نوشتن می‌کند. ساخت وبلاگ و پیج اینستاگرام و کانال تلگرامی و تشکیل گروه‌های واتس‌اپی فرصت خوبی برای اظهارنظر و کامنت‌هایی است که گاه منجر به نوشتن مطالب بلند می‌شود. در حقیقت می‌توان گفت همین فضای مجازی سبب علاقه‌مندی افراد به نگارش شده است. چرا که در این فضا نوشته‌ها به اقصا نقاط جهان منتشر می‌شود و به اندک زمانی به دوستداران دانش می‌رسد. حال تصور کنید نویسندگانی که درگذشتة تاریخ دست به نگارش می‌زدند با چه انگیزة بلند و همت ستودنی مطلبی را قلمی و به استنساخ آن می‌پرداختند. تا شاید به دست آیندگان برسد و آنها هم از آن بهره‌ای ببرند. البته اگر نوشتة آنها زیر خروارها خاک تاریخ مدفون نشود و دیگرانی باشند که از آن محافظت نمایند و در گسترشش بکوشند؛ اما در جهان جدید، تکنولوژی و صنعت چاپ، این امور را به سهل‌الوصول در اختیار دیگران قرار می‌دهد. از سوی دیگر، جهان جدید با وجود ابزار فراوان به زایش دانش کمک کرده است و تولیدات فرهنگی و علمی را به چندین برابر افزایش داده و نگرانی‌های پیشین را به صفر رسانده است.

ثالثاً جدا از انگیزه‌ها و فضاها برای تولید دانش، گویا نگارش یکی از غرایز آدمی برای تخلیة روانی است؛ یعنی هر کسی با اندک تجربة اندوخته می‌خواهد آن را با دیگران در میان بگذارد و یا اندوه دلی را بر روی کاغذی جاری نماید. هر چند آغاز این کار در صحبت‌کردن بروز می‌کند؛ ولی چون همة افراد مخاطب حضوری ما نیستند، به‌ناچار برای مخاطب غایب باید پادکست و یا نوشته‌ای ارائه داد تا آنها هم بتوانند از آن بهره گیرند. درهرصورت تمام خواندنی‌ها و صحبت‌ها وقتی مکتوب می‌شود ثبت و ماندگار می‌ماند. هنوز که هنوز است بهترین ابزار برای یادگاری، نگارش است چه بر روی دیوار و ظرف سفالینه و چه در کاغذ و کتاب.

رابعاً افرادی که در صدد تداوم نگارش هستند، نیازمند دقت و فراستی بیشتری هستند نوشته‌های معمولی و یا کوتاه‌نویسی‌ها امری ذوقی و ارتجالی است؛ اما ثبت و ماندگاری یک نوشته محتاج ممارست و تمرین مکرر است و حوصلة زیادتری را می‌طلبد و در یک‌کلام دقت و تجربة متفاوتی را اقتضا می‌کند.

حال با توجه به این چهار مقدمه توضیح می‌دهم که چگونه یک نوشته پخته می‌شود و برای ماندن و استفادة دیگران آماده می‌گردد. تردید نکنید که هر نویسنده‌ای در آغاز کار، با نوشته‌های کوتاه و گذرا شروع می‌کند. او در تنهایی مطلبی را نگارش کرده و سپس به توضیح و توزیع آن پرداخته است. همة دست‌به‌قلم‌ها، کارشان با جمله‌ای و پاراگرافی شروع شده است و آرام‌آرام قلمشان با کاغذها آشنا شده است و پس از سال‌ها تمرین و تلاش، نوشته‌هایشان را با دیگران به اشتراک گذاشته‌اند؛ بنابراین شما هم که علاقه‌مند نگارش هستید باید این مسیر را طی کنید و از همین شیوه بهره بگیرید؛ یعنی در آغاز مطالبی کوتاه قلمی و آنها را در دفتر یا فضای مجازی ذخیره کنید. مطمئن باشید که تجربه های اولیه ی نوشتن، ناقص و نارساست اما در طول زمان پس از ممارست ها و ویراست های بسیار پخته می شود.

این را هم بدانید که حس نوشتن در همة آنات شکل نمی‌گیرد. وقتی حال نوشتن پیدا کردید دست‌به‌قلم شوید. چرا که نوشتن‌های ناگهانی، ناپخته و ناسفته اند. برای این که پاراگراف‌های اولیه کامل شود شما نیازمند مراجعة مکرر به آنها هستید. ازاین‌رو برای ورز دادن محصولات نگارشی خود لازم است هر چند روز یکبار به سراغ آنها بروید و آنها را دوباره بخوانید و در پاره‌ای از جملات و عبارات آنها تجدیدنظر کنید. اصلاح و ویراستن مدامِ مطالب سبب شفافیت و دلپذیری آنها می‌شود. از سویی، مراجعة مداوم لذت نوشتن را چندین برابر می‌کند. یادتان باشد که هیچ‌وقت دغدغة مخاطب و خواندن متن توسط دیگران نداشته باشید. شما در نهایت هر دریافت و کنشی که به نوشته‌تان دارید همان حس به مخاطب هم منتقل می‌شود گویا یک احساس مشترک نویسنده و خواننده را به هم متصل می‌کند. ازاین‌رو توصیه می‌شود برای دیگری ننویسید و ذهنتان را معطوف به نظر دیگری نکنید. نوشتن برای خویشتن هنر است.

چرا که نوشته‌ها در نهایت، مخاطب خود را پیدا می‌کند. از طرفی شما پس از نگارش، همان دیگری هستید. انسانی با همان روحیات و دغدغه‌ها و فارغ از حسادت و همآوردی و کینه‌ها. البته نوشتن یک متن غیر از نامه‌نگاری است.

نکتة دیگر این که شما پس از بارها مراجعه به نوشته‌های خود متوجه می‌شوید یک وجه اشتراکی در آنها قابل‌دستیابی است یا ایدة خاصی در آنها موج می‌زند. یافتن این نقطه اشتراک و زنجیرة پاراگراف‌ها به شما کمک می‌کند تا دریابید که تکیه و تأکید شما بر روی یک مطلب بیشتر است و جملات دیگر بیانی از همان مطلب اصلی است. درک این موضوع یاری‌رسان شماست که به تنوع در موضوعات دست زنید. چرا که لازمة نوشتن خوب و مفید تحول و تکثر در آن است. احساس خوشایندی که پس از این در شما شکل می‌گیرد، می‌تواند آغازگر حرکتی نوین در نگارش باشد و همین امر سبک و شیوة خاصِ نوشتنِ شما را رقم می‌زند. تلاش کنید از کپی‌برداری و تقلید از دیگران پرهیز نمایید و سبک خاص خود را اختراع کنید. البته دریافت آن نیازمند تمرین بسیار در حوزة نگارش است. پس از گذراندن این مراحل آرام‌آرام شما وارد حوزة نگارش می‌شوید و می‌توانید به خلق کارهای خارق‌العاده دست بزنید و نویسنده‌ای مقتدر شوید.

یادداشت اختصاصی

• نویسنده : حجت‌الاسلام عباس فضلی