به گزارش دلفین، این روزها چنان‌چه چرخی در فضای مجازی بزنید، مطمئنا با پویش برملاسازی هویت افراد متجاوز رو‌به‌رو خواهید شد و کم نیستند دختران و زنانی که امروز با شجاعت تمام از خاطرات تلخ تجاوز و تعرض از سوی افراد مشهور روایت‌پردازی می‌کنند و با کنار زدن پرده‌ها، عمق فاجعه‌ای پنهان را به همگان نشان می‌دهند.
موضوع از «کیوان. ا» متجاوز سریالی ساکن تهران آغاز و با دستگیری وی از سوی پلیس، همه‌گیرتر شد و کمی بعد افشاگری یا به ادبیاتِ حقوقی، بیان اتهامات گستره‌ی بیشتری پیدا کرد و حتی برخی از افراد نیز به حق یا ناحق در استان‌های مختلف کشور با این اتهامات رو به رو شدند که بار دیگر نبود آموزش‌های جنسی، تابو بودن بسیاری از اصول حفاظت از بدن و همچنین نداشتن آمادگی مقابله با این آسیب را در افراد جامعه نمایان کرد.
*تجاوز چیست؟!
تعریف علمی واژه‌ی تجاوز هنوز برای بسیاری از مردم ایران جا نیافتاده است و افراد تلقی بسیاری اشتباهی از این وضعیت دارند. دکتر «معصومه خدایی» روان‌درمانگر در گفت و گو با خبرنگار دلفین تجاوز را برقراری رابطه جنسی یا شبه‌جنسی با چانشی ضرب و جرح، اعمال خشونت، تهدید، توهین یا استفاده از ضعف های شخصی افراد دانست.
وی گفت: همین موضوع در مواردی که فرد از موقعیت عجز و درماندگی فرد دیگری نیز سواستفاده کند و با او نزدیکی جنسی یا عملی قابل مقایسه با نزدیکی جنسی انجام دهد، نیز صدق خواهد کرد. خدایی ادامه داد: فرد مورد تجاوز ممکن است بیهوش یا خواب، مست یا تحت تاثیر مواد مخدر، بیمار، مصدوم یا دچار نوعی معلولیت ذهنی باشد و همچنین باید گفت نزدیکی فرد بالغ با افراد کم سن و سال و کودکان، حتی اگر با رضایت آن‌ها باشد، تجاوز محسوب می شود و تجاوز در تعریفی که ارائه شد، از نظر جنسیتی هم در مورد مردان و هم در مورد دختران و زنان صادق خواهد بود.
*متجاوز کیست؟! چرخه‌ی جرم چگونه ادامه می‌یابد؟!
برای پاسخگویی به این پرسش‌ها با سرهنگ «جواد تهامی پور» روانشناس و کارشناس ارشد مرکز مشاوره فرماندهی انتظامی استان هرمزگان به گفت‌وگو نشستیم. وی با اشاره به این که بیش از دو دهه تمرکز و توجه تحقیقات و مطالعات علمی و دانشگاهی به صورت مستقیم به تبیین چرخه جرم معطوف بوده است، گفت: اقدامات علمی صورت گرفته به فهم و درک ما از این چرخه کمک می کند، چرخه ای که در آن قربانیان بدرفتاری و تجاوز در آینده به مجرمان و متجاوزان تبدیل می شوند.
*متجاوزان امروز، قربانیان دیروز
تهامی بسیاری از متجاوزان را قربانیان دیروز جامعه عنوان کرد و بیان داشت: اگر مداخلات روانی- اجتماعی صورت نپذیرد، رابطه به دست آمده بین سواستفاده از قربانیان و ارتکاب جرایم بعدی از سوی آنان نمی تواند غلط یا اغراق آمیز باشد.
وی تاکید کرد: این چرخه تنها در صورت کمک و یاری روانشناسان و مداخلات روانی اجتماعی می تواند قابل تغییر باشد و نتایج تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد ارتباط بین کودک آزاری و سواستفاده جنسی از کودکان با ارتکاب به جرم آنان در بزرگسالی بیشتر از سایر انواع سواستفاده ها است.
این روانشناس بیان داشت: نتایج این مطالعات نشان می‌دهد رفتارهای خشونت آمیز مجرمانه می‌تواند پیامد بدرفتاری‌های اولیه در دوران کودکی باشد و این تحقیقات تاکید دارند علاوه بر اینکه نوع جـرم تابـــعی از نــوع
سوء استفاده است بایستی به زمینه های فرهنگی و اجتماعی و سیاسی نیز توجه کرد.
*تجارب تروماتیک و ریشه‌ی انگیزه تجاوز
وی ادامه داد: درتحقیقات انجام شده یک توافق بزرگ در ادبیات جرم صورت گرفته و آن اینکه رفتارهای مجرمانه ناشی از تجارب تروماتیک و آسیب‌زای اوایل دوران کودکی است.
تهامی افزود: برخی تحقیقات به ارتباط بین بد رفتاری در دوران کودکی و پیامدهای بزهکاری و ارتکاب به جرم در بزرگسالی اشاره می کنند و این تئوری دلایلی ارائه می کند که سوءاستفاده از کودکان احتمال بروز خطر مجرم شدن آنان در زندگی را افزایش می دهد و در این شرایط انتقال از قربانی بودن به مجرم شدن اجتناب ناپذیر است.
وی گفت: یافته‌ها نشان داد که تجارب مربوط به سوء استفاده در دوران زندگی تداعی کننده بزهکاری، جرائم عمومی، خشونت علیه همسر، جرائم جنسی و کودک آزاری در بزرگسالی است. کارشناس ارشد مرکز مشاوره فرماندهی انتظامی استان هرمزگان به ذکر مثال در این رابطه پرداخت و گفت: برخی از تحقیقات به تاثیر بدرفتاری‌ها بر جرائم خاص به صورت ویژه پرداخته اند و برای نمونه در یک تحقیق مرتکبان جرایم جنسی به صورت وسیعی گزارش کردند که در دوران کودکی قربانی کودک آزاری و سوء استفاده جنسی بوده اند، گرچه یافته ها به ارتباط بین قربانی جرائم جنسی شدن بر ارتکاب به آن جرم اشاره دارند، تحقیقات دیگر به ترکیبی از انواع کودک آزاری و سوء استفاده های جنسی بر سایر رفتارهای مجرمانه و خشونت آمیز اشاره دارد. وی تاکید کرد: به منظور کاهش رفتارهای مجرمانه در جامعه بایستی تلاش شود با مراقبت از دختران، کودکان و نوجوانان از قربانی شدن آنان جلوگیری شود و درصورت وقوع چنین حوادثی با مداخلان روانی- اجتماعی و مددکاری و روان درمانی از ورود آنان به چرخه جرم پیشگیری شود.
*قربانی، مجرم نیست
تهامی به تابوها و مشکلات فرهنگی جامعه‌ی ایرانی در این رابطه اشاره کرد و گفت: افراد بعد از قربانی تجاوزات جنسی واقع شدن، به دلیل برخورد ناصحیح خانواده و جامعه، خود را مجرم می بینندو البته خانواده و جامعه نیز به همین آنان را می نگرند.
وی به تشریح موضوع پرداخت و گفت: به عنوان مثال عموما در خانواده‌های ایرانی هنگامی که کودک به هر دلیلی با فردی دیگر دعوا کند و والدین از این موضوع باخبر شوند، بدون جویا شدن دلیل موضوع ابتدا وی را متهم و مورد ضرب و شتم قرار می دهند که این اتفاق تاثیر بدی بر روح و روان کودک خواهد داشت.
تهامی اضافه کرد: حضور در خیابان در ساعات پایانی روز، رفت و آمد با برخی افراد، اعتماد به حرف‌های جنس مخالف و سایر وضعیت‌های مشابه دلیلی بر اتهام زنی به قربانیان تجاوز جنسی نیست و نباید آنان را مقصر این اتفاق داد و خانواده ها باید صحیح و به دور از هیجان‌زدگی با موضوع برخورد کنند.
*به مشاور ها اعتماد کنید
کارشناس ارشد مرکز مشاوره فرماندهی انتظامی استان هرمزگان با تاکید بر نبود آموزش‌های صحیح جنسی و اصول مواجهه با شرایط تجاوز، بیان داشت: در این موارد از قربانیان و خانواده‌های ایشان می‌خواهم که به مشاوران اعتماد کنند و از پیگیری حقوقی موضوع نیز غافل نشوند چرا که باید این افراد متجاوز نه تنها به سزای جرم خود برسند بلکه با مداخلات مددکاری از چرخه‌ی جرم خارج شوند.
وی تاکید کرد: قربانیان نیز در این وضعیت بیش از پیش به توجه، محبت و مشاوره نیازمندند و باید سیر درمانی آنان نیز طی شود تا شاهد تنش‌های رفتاری در آنان نباشیم و بتوانند به روند عادی زندگی بازگردند.
*سخن پایانی
با مرور این صحبت‌ها این‌گونه به نظر می‌رسد که مسئولان فرهنگی استان باید در قالب برنامه‌ای مدون، آگاهی‌بخشی و فرهنگ‌سازی را در این زمینه بیش از پیش مد نظر قرار دهند چرا که غفلت در این حوزه می‌تواند بسیاری از آسیب‌های بعدی را در جامعه‌ی چندفرهنگی هرمزگان پدید آورد و تبعات سنگینی در پی داشته باشد.
این مطلب در نشریه دلفین منتشر شده است.
گزارش اختصاصی: پدرام مجیدی
- نویسنده : 1007
Wednesday, 24 April , 2024