دسترسی ها

به گزارش دلفین، شهرسازی غیراستاندارد و بی‌توجهی به اصول ایمنی ساختمان از معضلات جدی برخی از کلان‌شهرها از جمله بندرعباس است و باید پذیرفت که در صورت بروز بحران آتش نشانان به شدت با مشکل مواجه خواهند شد و امداد رسانی تقریباً ناممکن می‌شود. از همین رو در آستانه روز ملی آتش نشانی و ایمنی به سراغ «فرجام دانش» مدیرعامل سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری بندرعباس رفتیم تا در خصوص مشکلات پیش روی آتش‌نشانان و انجام عملیات آتش‌نشانی با وی به گفتگو بنشینیم.
فرجام دانش در گفتگو با خبرنگار دلفین گفت: بسیاری از شهرها از جمله بندرعباس دارای بافت‌های فرسوده‌ای هستند که ساختار شهری در آن‌ها بدون مجوز و به صورت غیراصولی رشد کرده و قوانین ایمنی در ساختمان‌ها لحاظ نشده است.
چالش خودروهای بدون پارکینگ
وی گفت: بافت‌ ناکارآمد زمان حضور نیروهای آتش نشانی را به محل وقوع حادثه زیاد و فرآیند کمک رسانی به حادثه دیدگان را مختل می‌کند.
دانش خاطرنشان کرد: متاسفانه بسیاری از معابر شب‌هنگام به پارکینگ خودروهای شهروندان تبدیل می‌شوند به گونه‌ای که حتی یک خودروی سواری هم نمی‌تواند وارد این کوچه‌ها شود چه برسد به ماشین‌های آتش نشانی، بنابراین در صورت وقوع حادثه امکان عملیات برای سازمان آتش نشانی در این گونه معابر وجود نخواهد داشت که این مساله تاثیر منفی بر عملکرد سازمان آتش نشانی در رسیدن به موقع به محل حادثه دارد.
بافت‌های فرسوده مکانی خطرآفرین
وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان این‌که قطعا در صورت وقوع حادثه‌ی غیرمترقبه بافت‌های فرسوده به یکی از خطرسازترین مکان‌ها مبدل می‌شوند، افزود: هیچ شهری از معضل محلات حاشیه‌نشین مستثنی نیست و به مرور زمان حاشیه‌نشین‌ها به قلب شهر وارد می‌شوند.
دانش با اشاره به این‌که آتش‌نشانی در بندرعباس طبق ماده ۵۵ قانون شهرداری وظیفه نظارت بر همه‌ی ساختمان‌ها با هر نوع کاربری را دارد، گفت: در این وضعیت مشکل اصلی وجود ساختمان‌هایی‌ست که پیش از تصویب این قانون بنا شده‌اند و کار ما را در اطفا حریق و امداد و نجات با مشکل مواجه کرده‌اند.
رئیس سازمان آتش نشانی شهرداری بندرعباس با اعلام این‌که اطفا حریق در ارتفاع کار بسیار دشواری است، خاطرنشان کرد: تغییر کاربری ساختمان بدون در نظر گرفتن قوانین مشکل‌ساز می‌شود.
دستورالعمل ایمنی مصوب مجلس نداریم
دانش ضمن بیان این‌که از تاریخی که دستورالعمل ایمنی در شورای شهر بندرعباس به تصویب رسید؛ در جایی که عرض معبر با ارتفاع ساختمان هم‌خوانی ندارد، اجازه ساخت نخواهیم داد، گفت: کشور ما برنامه‌ای به عنوان دستورالعمل ایمنی مصوب مجلس ندارد.
در عمل، عمل نمی‌کنند
وی با اعلام این‌که دیدگاه ایمنی در کشور دیدگاهی قوی نیست و جمله «ایمنی بعد کار» را تنها به عنوان شعار بازگو می‌کنند، افزود: ما در این قانون که به صورت محلی و در شورای شهر بندرعباس به تصویب رسیده است، مقررات ملی ساختمان را در آن گنجانده‌ایم.
دانش تصریح کرد: گاهی شاهد این موضوع هستیم که انبوه ساز هیچ اعتقادی بر ایمن‌سازی ساختمان ندارد و اگر الزامی از سوی ما نباشد قطعا به صورت ناایمن بنا را خواهد ساخت.
محلات پر خطر
وی با اعلام این‌که پرکارترین ایستگاه آتش‌نشانی بندرعباس با بیشترین محلات و کوچه‌های تنگ، گلشهر شمالی و جنوبی است، ادامه داد: پرکارترین ایستگاه سازمان آتش نشانی، ایستگاه شماره ۳ واقع در روبه‌روی پمپ بنزین بلال است.
مدیرعامل سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری بندرعباس در خصوص ساختمان‌هایی که پایان کار ندارند، تشریح کرد: قوانین سخت‌گیرانه‌ای بر ساختمان‌هایی که پایان کار ندارند، اعمال نمی‌شود حتی اگر افراد پایان کار خود را از شهرداری نگرفته باشند، اصناف بدون مجوز شهرداری اجازه بهره‌برداری را به آنان خواهد داد.
وی با اشاره به این‌که اگر پایان کار ساختمان صادر نشده باشد، قطعا بازدید نهایی ایمنی کار هم بر آن بنا صورت نگرفته است، گفت: بعضی از ساختمان‌ها به دلیل تخلفات ساختمانی مدتی رها می‌شوند و تا مدتی مراجعه نمی‌کنند اما دست روی دست هم نمی‌گذارند و با وجود نگرفتن پایان کار ایمنی، ساختمان خود را به فروش می‌رسانند یا اجاره می‌دهد، اینگونه ساختمان‌ها ناایمن هستند و در صورت وقوع حادثه عواقب بر عهده مدیر ساختمان یا مالک خواهد بود.
۹۰ درصد مراکز تجاری پایان کار ندارند
دانش با اعلام این‌که پاساژهای بزرگ بندرعباس همچون «ستاره شهر» ، «سیتی سنتر» و «بازار هرمزگان» پایان کار ندارند، افزود: ۹۰ درصد مراکز تجاری پایان کار ندارند و این نشان از عدم مدیریت واحد شهری است.
وی با بیان اینکه برخی تخلفات در کمیسیون ماده ۱۰۰ قابل خریداری نیست، افزود: در واقع باید با مشاهده هر بی قانونی و نداشتن ایمنی و پایان کار، ساختمان را تخریب کنند اما این اتفاق رخ نمی‌دهد.
گلایه از ادارات دولتی
وی با گلایه‌مندی از اینکه برخی از مراکز و ادارات دولتی نیز بدون هماهنگی شهرداری اقدام به ساخت و ساز می‌کنند، اضافه کرد: این ادارت نه برای صدور پروانه و نه برای پایان کار اقدام می‌کنند؛ در صورتی که این خلاف قانون است و در واقع طبق قانون هر سازه یا ساختمانی که در هر نقطه از شهر ساخته شود باید نسبت به اخذ مجوز پایان کار و پروانه اقدام کند.
دانش گفت: بهتر است تمام ادارات دولتی با شهرداری همراه باشند تا بتوان از بسیاری از تخلفات در حوزه ساختمان‌های بدون مجوز و پایان کار جلوگیری کرد و اگر مدیریت واحد شهری باشد قطعا شاهد این ناهنماهنگی‌ها در بین ادارات دولتی نخواهیم بود.
شورای شهرداری یا شورای مردم
وی با صراحت اعلام کرد: همه‌ی مردم برای جلوگیری از تضییع حقوق خود در انتخابات شورای شهر شرکت می‌کنند تا شاهد آبادانی و هماهنگی بیشتری در شهر بندرعباس باشند اما بعد از انتخابات شاهد تبدیل شورای شهر مردم به شورای شهرداری هستیم.
ضعف در مدیریت شهری
دانش گفت: در تمام دنیا شورای شهر را مردم انتخاب می‌کنند و همراه با شورا شهردار را نیز برمی‌گزینند و شهردار به عنوان مدیریت واحد کل شهر برگزیده می‌شود و ۹۰ درصد کشورها با هماهنگی شهرداری و با مدیریت واحد شهری امورات را پیش می‌برند اما در کشور و شهر ما ضعف مدیریت شهری اجازه این هماهنگی را نمی‌دهد.
ساختمان بی‌مجوز نظام مهندسی
وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه بسیاری از ساختمان‌های دولتی پایان کار ندارند، عنوان کرد: اداراتی همچون سازمان مهندسی که خود ناظر و متخصص در حوزه ساخت و ساز و ایمنی هستند ساختمان نظام مهندسی‌شان از ایمنی مد نظر برخوردار نیست.
دانش یادآور شد: سازمان‌های متولی از جمله شهرداری‌ها، راه و شهرسازی، استانداری، فرمانداری و نظام مهندسی باید در حوزه ایمنی و استاندارد الگو باشند.
تایید پایان کار با ماست
وی در پاسخ به سوال خبرنگار دلفین در خصوص اینکه مگر شما مجوز پایان کار سازه‌ها را صادر نمی‌کنید، اینگونه اذعان داشت: مجوز پایان کار توسط شهرداری و تایید پایان کار توسط ما انجام می‌گیرد و وقتی کسی برای پایان کار مراجعه نمی‌کند، چگونه پایان کار را تایید کنیم.
مدیرعامل سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری بندرعباس پیشنهاد داد: بهتر بود قانونی را تصویب می‌کردند که وقتی ساختمانی پایان کار از شهرداری نگرفته است، حق سکونت در آن ساختمان سلب می‌شد.
دستگاه قضا مسئول است نه آتش‌نشانی
وی گفت: مرکز خرید ستاره جنوب پیش از آتش سوزی در خصوص ناایمن بودن ۱۱ بار از ما اخطار دریافت کرد و هفت بار از دادستان رونوشت گرفت و نکته قابل توجه این‌جاست که در حوزه اختیارات دستگاه قضایی برخورد با این مشکل است نه آتش نشانی.
دانش گفت: روز حریق با اعلام به ایستگاه شماره ۳ آتش نشانی با تمام امکانات آماده اعزام به منطقه مذکور شدیم و در عرض پنج دقیقه به کتابخانه شهدا در نزدیکی مجتمع ستاره جنوب رسیدیم اما از شدت جمعیت و ترافیک ۴۵ دقیقه برای اطفا حریق معطل ماندیم.
مدیرعامل سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری بندرعباس یادآور شد: هر روز که تلفنم زنگ می‌خورد با استرس پاسخ می‌دهم و هر بار با خودم می‌گویم نکند اعلام حریق در ساختمان بلند مرتبه‌ای باشد و کاری از دستمان بر نیاید، کوچه های باریک، ساختمان های با ارتفاع بیشتر از بالابرهایمان کار را برای تیم آتش‌نشان بسیار دشوار می‌کند.
گفتنی است؛ ستاره جنوب مجتمع ۹ طبقه‌ای که ۶ طبقه آن مسکونی و سه طبقه آن تجاری است سال ۱۳۹۵ نیز دچار آتش سوزی شد که در پی آن حادثه سه نفر جان باختند و ۲۶ تن نیز مجروح شدند.
دانش گفت: هر ساختمانی که از نظر رییس ایستگاه آتش نشانی پرخطر خوانده شود به معاونت پیشگیری از وقوع جرم معرفی خواهد شد و در مدت مقرر سه ماهه جلوی فعالیت این گونه ساختمان‌ها گرفته خواهد شد.
بیمارستان‌های پرخطر
وی با بیان این‌که بیمارستان‌های بندرعباس هیچ کدام وضعیت ایمنی مناسبی ندارند و بارها اخطارهایی را در این خصوص به آنها داده‌ایم و در این میان بیمارستان شهید محمدی پرخطرتر از سایر بیمارستان‌هاست، گفت: با هیچ ارگانی که پایان کار و ایمنی لازم را نداشته باشد، تعارف نداریم.
وی گفت: در بیمارستان‌های بندرعباس به گونه‌ای باید امکانات فراهم باشد که آن بیمارستان در برابر حوادث غیرمترقبه همانند ایستگاه آتش‌نشانی و پرسنلش نیز مانند آتش‌نشان عمل کنند.
وی افزود: اگر در بیمارستان حریق رخ دهد ناخواسته مجروح و تلفات جانی بسیاری را در پی خواهد داشت؛ پس بهتر است نسبت به مجهزسازی پرسنل و بیمارستان‌های محل خدمت اقدام کنند.
دانش با اشاره به این‌که ساختمان‌های بلندمرتبه‌ مسکن مهر، بیمارستان‌ها، ادارات، مطب پزشکان و درمانگاه‌ها از جمله ساختمان‌های ناایمن شهر بندرعباس هستند، گفت: بسیاری از ساختمان‌ها کاربری‌هایشان نقص‌هایی دارد و بنا بر اقدامی غیرقانونی، بسیاری از املاک مسکونی در اکثر نقاط شهر فعالیت تجاری دارند که امید داریم در شرایطی که شهرداری پایان کار را صادر نکرده است اصناف پروانه کسب و وزارت بهداشت پروانه فعالیت درمانی را به هیچ یک از این اشخاص ندهد.
وی ضمن بیان این‌که مردم باید نسبت به بحث ایمنی و سلامت خود در ساختمان محل سکونت خود اهمیت بدهند، تاکید کرد: با کوچک‌ترین سهل‌انگاری از سوی پیمانکار ممکن است زندگی‌ افراد زیادی به خطر بیافتد.
مدیرعامل سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری بندرعباس افزود: ما به جز ایستگاه‌های آتش نشانی بندرعباس مجهز به ۱۷ ایستگاه آتش نشانی دیگر نیز هستیم که در صنایع فعال هستند.
ساخت ایستگاه آتش نشانی در صنایع غرب
دانش خبر داد: طی جلسه‌ایی که در فرمانداری بندرعباس برگزار کردیم، تصویب شد با همکاری صنایع غرب یک ایستگاه مرکز در این منطقه با اعتباری بالغ بر ۳۰۰ میلیارد نزدیک شهرک شهید رجایی ساخته شود که خرید زمین، ساخت و تامین تجهیزات، ماشین آلات و امکانات با صنایع، و بهره برداری، تامین نیرو و مدیریت نیز توسط ما انجام شود.
با استاندارهای جهانی فاصله داریم
وی گفت: ما نسبت به استاندارد دنیا در رتبه پایینی قرار داریم با این حال آتش‌نشانی بندرعباس جز پنج آتش نشانی برتر کشور است و ما از نظر عملیاتی سرعت عمل بالایی داریم چرا که سعی در بکارگیری نیروهای زبده داشته‌ایم اما متاسفانه همچنان از استاندارهای جهانی فاصله داریم.
نیمی از مدارس بندرعباس ناایمن هستند
وی با اشاره به اینکه مدارس نوساز دارای ایمنی کافی هستند و ما به سازمان نوسازی مدارس اعلام کرده‌ایم که در بحث استاندارد و ایمنی با ما هماهنگ باشند، اضافه کرد: هر سازه‌ای که قرار است ساخته شود و انسانی در آن سکنی گزیند باید ایمن باشد.
مدیرعامل سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری بندرعباس با اعلام اینکه بیش از ۵۰ درصد مدارس بندرعباس ناایمن هستند و در این میان مدارس غیراستاندارد هم هستند که در سال‌های پیش به عنوان مهمان‌سرا در اختیار فرهنگیان قرار می‌گرفت، افزود: متاسفانه تا اتفاقی رخ ندهد هیچ کس نمی‌خواهد برای ایمنی و استاندارد محلی که در آن سکنی دارد هزینه کند و باید بگویم جای تاسف دارد که مردم ما زیبایی ساختمان را بر سلامت خود ارجح می‌دانند.
کمبود نیروی انسانی
وی با گلایه‌مندی از کمبود منابع مالی نسبت به چارت سازمانی در ایستگاه‌های آتش نشانی، عنوان کرد: در ایستگاه شماره ۱۱ که در جاده‌ی شهید رجایی احداث می‌شود اقدام به جذب ۷۰ نیرو خواهیم داشت.
دولت حمایت نمی‌کند
دانش در پایان ضمن اشاره به این که آتش‌نشانی هیچ حمایتی از سوی دولت نمی‌شود و منابع مالی آن از سوی شهرداری تامین می‌شود، گفت: در حال حاضر برای تامین لباس ۲۰۰ نفر نیرو نزدیک به ۱۹ میلیارد تومان یعنی هر دست لباس ضد حریق ۹۵ میلیون تومان، هزینه کرده ایم و این در حالی است که در چند سال پیش هر دست لباس تنها ۱۱ میلیون تومان بود.

گفت‌وگو: افسانه سالاری

این مطلب در نشریه دلفین به چاپ رسیده است

• نویسنده : مدیرعامل سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری بندرعباس در گفت‌وگوی اختصاصی با دلفین مطرح کرد؛