به گزارش دلفین، کتاب وسیله‌ای است که دانش بشری به کمک آن ثبت، ماندگار و به آیندگان منتقل می‌شود. کتاب محصول تجربه‌های بشری، خلاقیت‌های ذهنی و آموخته‌های دراز مدت انسان است. سهم کتاب در انتقال دانش، به مراتب فراتر از صدها ابزار آموزشی دیگر است. می‌دانیم که کتاب غذای روح است پس با افزایش سطح مطالعه در جامعه و نهادینه شدن فرهنگ مطالعه در استان، نه تنها شاهد کاهش آسیب‌های اجتماعی و برقراری امنیت در جامعه خواهیم بود بلکه اوقات فراغت اقشار جامعه در وضعیت کنونی شیوع بیماری کرونا به نحوی مطلوب پر خواهد شد؛ هر چند این روزها به دلیل اوضاع بد اقتصادی حتی دوست‌داران کتاب هم کمتر فرصتی برای کتاب خواندن پیدا می‌کنند. با توجه به مستنداتی که سال ۹۷ ارائه شده است سرانه مطالعه در هرمزگان کمتر از دو دقیقه است که با شرایط موجود، افزایش روز افزون تورم و کاهش سطح رفاه خانواده ها این دو دقیقه احتمالاً کاهش نیز داشته است. حال آن‌که برای منطقه‌ای که به پایتخت اقتصادی کشور معروف است، شرایط فعلی کتاب و کتاب‌خوانی اصلا زیبنده نیست. در آستانه ۲۴ آبان و به بهانه روز کتاب و کتاب‌خوانی تصمیم گرفتیم گفت‌وگویی را با مدیرکل کتاب‌خانه‌های استان حجت‌الاسلام «محمد ذاکری» ترتیب دهیم تا اوضاع و شرایط کتاب‌خانه‌ها را جویا شویم و سرانه مطالعه استان را بررسی کنیم.
جناب ذاکری از شرایط کتاب‌خانه‌های استان در دوران کرونا برای ما بگویید؟
با توجه به شیوع بیماری کرونا کتاب‌خانه‌ها یکی از اولین نهادهای بودند که تعطیل شدند و همکاران ما در این حوزه خدماتی به اعضا ارائه نمی‌دادند و فعالیت کتاب‌خانه‌ها به امور فرهنگی، برگزاری جشنواره‌های آنلاین و مسائلی از این دست محدود شده بود اما به تازگی کتابخانه ها اجازه پیدا کرده‌اند تا ضمن رعایت پروتکل‌های بهداشتی کار خود را آغاز و به اعضا خدمات ارائه کنند.
در حال حاضر استان هرمزگان چند کتابخانه دارد؟
ما در استان ۸۱ کتابخانه داریم که ۱۶ مورد به صورت مشارکتی هستند. یعنی با ارگان‌ها به صورت مشارکتی اداره می‌شوند؛ مثل کتاب‌خانه‌های نیروی دریایی، نیروی هوایی و اوقاف و برخی سازمان‌های این‌چنینی و ۶۵ کتابخانه نیز به صورت نهادی اداره می‌شوند که مدیریت‌شان به طور کامل با نهاد کتابخانه ها است. در ضمن از این ۸۱ مورد کتابخانه ۵۲ مورد کتابخانه شهری و ۲۹ مورد کتابخانه روستایی هستند.
در حال حاضر در شهر بندرعباس چند کتابخانه فعال داریم و آّیا تعداد کتاب‌خانه‌های ما پاسخ‌گوی جمعیت این شهر است یا خیر؟
در شهر بندرعباس ۶ کتابخانه وجود دارد. طبق آمار شهر بندرعباس با ۵۳۰ هزار نفر جمعیت دارای ۶ کتابخانه است. یعنی به ازای هر ۸۸ هزار نفر یک کتابخانه داریم اما با توجه به استاندارهای کشوری به ازای هر ۲۵ هزار نفر باید یک کتابخانه داشته باشیم که در بندرعباس از لحاظ کتاب‌خانه‌ها اوضاع مساعد نیست. در جایگاه یک مدیر فرهنگی خواستار این هستم که با توجه به توسعه اقتصادی و ساخت‌وسازهایی که در بندرعباس انجام می‌شود، حتماً پیوست فرهنگی در کنار آن در نظر گرفته شود.
با توجه به اینکه سرانه مطالعه در استان پایین است آیا برای این مشکل از سوی سازمان کتاب‌خانه‌های استان اقدامی انجام شده است؟
در این مورد باید اول به فکر ساخت کتابخانه باشیم اما با توجه به اینکه این سازمان بودجه مشخصی ندارد ما باید از شرکت‌ها و سازمان‌های دیگر کمک بگیریم. در این راستا مذاکرتی با یکی از صنایع هرمزگان داشتیم که در حال حاضر پالایشگاه نفت بندرعباس در منطقه هشت‌بندی میناب در حال ساخت یک کتابخانه است که امیدواریم این اقدام الگویی برای سایر صنایع باشد.
اما در مجموع به اعتقاد من باید برای پروژه‌های اقتصادی و عمرانی که انجام می‌شود حتما پیوست فرهنگی در نظر گرفته شود. مثلاً مسکن مهر بندرعباس یا شهرک پیامبر اعظم مجتمع‌های بزرگی هستند با جمعیت بالغ بر ۸۰ هزار نفر جمعیت اما پیوست فرهنگی در این پروژه‌های بزرگ وجود ندارد. شایسته است زمان احداث این مجتمع‌ها مکانی برای ساخت کتابخانه در نظر گرفته شود. اما نزدیک به یک سال است که پیگیر زمین برای احداث کتابخانه در این مکان هستیم که هنوز هم نتیجه نگرفته‌ایم. البته کتابخانه ای تحت عنوان کتابخانه مرکزی بندرعباس واقع در پارک جنگلی با ۷۰۰۰ مترمربع در حال احداث داریم که بعد از ساخت، بزرگترین کتابخانه جنوب کشور خواهد بود و اکنون ۷۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است و تلاش می‌کنیم که زودتر به بهره‌برداری برسد.
با سیاست‌های در پیش گرفته شده آیا باید به توسعه‌ی پایدار هرمزگان امیدوار بود؟
من معتقدم ارکان توسعه پایدار یک جامعه چهار رکن است. شامل اقتصاد، سیاست یا مدیریت، امنیت و فرهنگ. اما مهمترین رکن توسعه جامعه توسعه فرهنگی است به عبارت دیگر مهمترین اصلاحات یک جامعه اصلاحات فرهنگی باید باشد. جامعه زمانی پویا است و به توسعه پایدار می‌رسد که در زمینه فرهنگ گام اساسی برداشته شود. توسعه فرهنگی زیربنای همه توسعه‌ها است. در نگاه مسئولان هم به این رکن فرهنگی باید توجه ویژه شود. اگر فرهنگ در اولویت اول نیست حداقل باید هم‌تراز سایر ارکان توسعه باشد. گرچه معتقدم باید اولویت اول مسئولان اولویت‌های فرهنگی باشد.
این که الان کشور ما در مسائل اقتصادی و سیاسی با مشکلات مواجه است به این دلیل است که نگاه فرهنگی ما اصلاح نشده و ما به توسعه فرهنگی دست پیدا نکرده ایم. به همین دلیل است که امروز اگر کالایی در کشور گران می‌شود، مردم ما برای خرید آن صف می‌کشند در صورتی که در خیلی از کشورها برای مقابله با این شرایط عموم مردم از خرید آن کالا امتناع می‌کنند.
در حوزه فرهنگ هم که وارد شویم ارکان و عناصری وجود دارد که مهمترین عنصر فرهنگ کتاب و مطالعه است باز هم جامعه‌ای می‌تواند به توسعه فرهنگی برسد که مردم آن اهل مطالعه باشند و زمانی که به توسعه فرهنگی رسیدیم توسعه اقتصادی، سیاسی و امنیتی به دنبال آن به وجود خواهد آمد.
و اما سخن آخر؟
از اهالی رسانه خواستار بهبودی اوضاع کتاب و کتاب خوانی استان هستیم چرا که فقر فرهنگی به مراتب بیشتر از فقر اقتصادی هنجارآفرین و مشکل‌ساز است.
گفت و گوی اختصاصی: اوریا حمیدی
این مطلب در نشریه دلفین منتشر شده است.
- نویسنده : ۱۰۰۷
Thursday, 25 April , 2024