دسترسی ها

به گزارش دلفین، امروزه سرطان پدیده‌ای رو به رشد است که به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مشکلات در جوامع معاصر بشری شناخته می‌شود و معضلی تأثیرگذار بر سلامت جامعه به حساب می‌آید. مراسم مرتبط با روز جهانی سرطان همه‌ساله در چهارم فوریه برابر با ۱۵ بهمن در سراسر جهان با هدف افزایش آگاهی مردم نسبت به سرطان، نحوه پیشگیری و برخورد با آن برگزار می‌شود. ابتکارات مختلفی در روز جهانی سرطان برای نشان دادن حمایت از مبتلایان به سرطان اجرا می‌شود، یکی از این حرکات NoHairSelfie# است، یک جنبش جهانی برای کوتاه کردن موهای سر خود است تا نمادی از شجاعت برای افرادی باشد که تحت معالجه سرطان قرار دارند.
شایع‌ترین سرطان‌ها در هرمزگان
این بیماری همه جا سرک می‌کشد و هرمزگان هم بی‌تأثیر از زهر این مار افعی نیست و طبق آخرین اطلاعات که البته چندان هم نمی‌توان به آن استناد کرد، به ترتیب سرطان‌های پستان، پروستات، ریه و پوست شایع‌ترین سرطان‌های استان هستند.
بنا بر گفت‌وگوهایی که با بیماران مبتلا به سرطان داشته‌ایم، مصائب متعدد در فرآیند درمانی از قبیل هزینه دارو، در دسترس نبودن بعضی از اقلام تجویز شده، هزینه و خطرات ایاب و ذهاب به سایر شهرها برای تکمیل فرآیند درمان بیمار و هزینه‌های گزاف آزمایش‌های ژنتیک ازجمله مهم‌ترین مشکلات بیماران سرطانی استان است. برای اطلاع از آمار سرطان در بخش‌های مختلف هرمزگان و علل آن‌ها نیز به دانشگاه علوم پزشکی استان مراجعه کردیم که متأسفانه به علت نبود زیرساخت‌های درمانی مناسب در استان و مراجعه بیماران مبتلا به سرطان به استان‌های دیگر، آمار دقیقی در دست نبود که این خود یک ضعف بزرگ در استان محسوب می‌شود.
ارتباط بین وضعیت اقتصادی و سرطان
«مریم کریمی جابری» دانشجوی ارشد رشته اپیدمیولوژی معتقد است ارتباط روشنی بین شرایط ضعیف اقتصادی-اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﺑﺎ افزایش ﺑﺮوز و ﺷﯿﻮع ﻣشکلات ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ، بیماری‌ها و مرگ‌ومیر در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن وﺟﻮد دارد. عوامل اقتصادی و اجتماعی مانند فقر، آموزش ناکافی و عدم بیمه درمانی از تفاوت‌های بیولوژیکی به مراتب مهم‌تر ظاهر شده‌اند.
اهمیت آگاهی
وی در رابطه با بررسی تأثیر عوامل اقتصادی و اجتماعی بر بقا سرطان‌های شایع در جنوب ایران و در استان هرمزگان، گفت: مطابق تحقیقاتی که انجام شده، بیماران سرطانی که در طبقه اقتصادی پایین‌تری قرار دارند، از میانگین بقای کوتاه‌تری برخوردار هستند؛ بنابراین با توجه به اهمیت سطح تحصیلات در میزان بقا، بیماران مبتلا به سرطان پستان، برنامه‌های غربالگری و تشخیص زودتر بیماری در زنان با سطح تحصیلات پایین و زنان خانه‌دار به‌صورت گسترده به‌ویژه در اولین سطح نظام بهداشتی و ارجاع سریع و به‌موقع افراد مشکوک ضرورت دارد.
مناطق محروم را دریابید
وی افزود: همچنین توصیه به ایجاد امکان دسترسی بیشتر به خدمات مراقبت‌های بهداشتی، تشخیصی و درمانی مانند شیمی‌درمانی و پرتودرمانی در مناطق محروم استان از جمله بشاگرد، سیریک، میناب، رودان و حتی حاشیه شهرهایی چون بندرعباس جهت تشخیص سریع‌تر و جلوگیری از پیشرفت بیماری ضرورت است.
بُعد فراموش شده…
نازنین که دختری ۱۶ ساله و مبتلا به سرطان است و در فضای مجازی با هم در ارتباط هستیم در این رابطه ماجرای غم انگیری تعریف کرد و گفت: مادرم مدام از هزینه‌های درمان من می‌نالد، می‌بینم که برای پیدا کردن دکتر خوب در شهرهای دیگر چقدر تلاش می‎‌کند، اما راستش من امیدم را از دست داده‌ام، نمی‌توانم بگویم به روانشناس نیاز دارم، خودم را در خانه حبس کرده‌ام و دیگر حتی به مدرسه هم نمی‌روم.
ضرورت معنا درمانی و مواجهه با مفهوم مرگ
اروین یالوم در روان‌درمانی اگزیستانسیال بیان می‌دارد که افسردگی و اضطراب مرگ از مشکلات شایع در بیماران سرطانی است که می‌تواند سلامت روانی این بیماران را تحت تأثیر قرار دهد. از سوی دیگر، سلامت معنوی ازجمله عوامل مؤثر بر سایر جنبه‌های سلامت است؛ که اخیراً از سوی محققان مورد توجه قرار گرفته.
وی به صورت ضمنی این موضوع را برجسته می‌کند که آشکارترین حقیقت زندگی این است که همه چیز رو به نابودی است اما وحشت از مرگ چنان عظمتی دارد که بخش قابل ملاحظه‌ای از زندگی صرف انکار مرگ می‌شود. روانپزشک هستی‌گرا تاکید می‌کند که اجتماع انسانی اولیه و مولکول‌های زندگی اجتماعی به دلیل ترس از مرگ شکل گرفته است. انسان‌های اولیه از ترس جدایی و آنچه در تاریکی کمین کرده، گِرد هم آمدند و به هم نزدیک شدند. ما جامعه را زنده نگه می‌داریم تا خود را جاودان کنیم و تاریخ‌نویسی در مورد اجتماع، جست‌وجویی نمادین است برای جاودانگی.

در بیماران مبتلا به سرطان نیز که به‌طورجدی با مرگ مواجه می‌شوند، فهم بهتر و دیدگاه در مورد زندگی‌شان ضروری است چون آن‌ها در مواجهه با مرگ دچار بی‌حوصلگی و تهی بودن می‌شوند و زندگی را بی‌معنا می‌دانند.

در این بین یکی از رویکردهایی که می‌تواند بر افراد سرطانی مؤثر باشد، معنادرمانی است که بر جنبه‌ی معنوی انسان و معنای وجود انسان تأکید دارد. رویکرد معنادرمانی در واقع معتقد است که مردن معنای زندگی را از آن نمی‌رباید؛ اگر انسان‌ها ابدی بودند، ممکن بود که برای همیشه از انجام کارها طفره می‌رفتند؛ مردن به زندگی تعلق دارد و مسئولیت‌پذیری بشریت از محدودیت‌ها سرچشمه می‌گیرد.
اثرات مثبت ناشی از رویارویی با مرگ
رانشنایان معتقدند در شرایطی که حضور مرگ را بیشتر احساس می‌کنیم؛ به عنوان مثال در زمانی که به بیماری سختی دچار می‌شویم، اضطرابِ مرگ بیشتری را نیز تجربه می‌کنیم؛ اما گاهی بیماری‌های کشنده و لاعلاج همچون موقعیتی مرزی عمل می‌کنند که فرد را به رویارویی با موقعیت وجودی خود در جهان سوق می‌دهد؛ تجربیاتی همچون رویارویی با مرگ خویش، ماهیت برگشت‌ناپذیر و غیرقابل تغییر بیماری یا فروپاشی باورهایی که تاکنون معنای بنیادینی برای زندگی فرد فراهم کرده بودند، گاهی موجب می‌شود افراد فراتر از محدودیت‌های جسمانی حرکت کنند و از سلامت مثبت و عمیق روانی برخوردار شوند؛ در حقیقت، ابتلا به انواع بیماری‌های سخت و رویارویی با موقعیت وجودی گاه با اثرات مثبتی همچون سامان دادن به اولویت‌های زندگی، گشودگی بیش‌تر در ارتباط با اطرافیان، زندگی در زمان حال و افزایش احساس خوشبختی همراه خواهد بود.
یک مداخله مؤثر در کاهش اضطراب
تمامی یافته‌ها نشان‌دهنده این است که معنادرمانی یک مداخله مؤثر در کاهش اضطراب مرگ است. شرکت در معنا درمانی گروهی، به افراد کمک می‌کند تا احساسات و تجربیات خود را با دیگران به اشتراک بگذارند و درمانگر بیماران را از مشکلات خود به سمت موضوع با معنی دیگری در جهان سوق می‌دهد که از فردی به فرد دیگر متفاوت است؛ شرکت بیماران در جلسات روان‌درمانی گروهی، تجسم مرگ و پرداختن به احساسات خود نسبت به مرگ در گروه باعث می‌شود که انسان به زندگی با اندیشه‌های نوین و دید دیگری بنگرد یکی دیگر از دلایل اثربخشی معنادرمانی کمک به مددجویان در مقابله با واقعیت مرگ است. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که معنا درمانی به‌عنوان یک مداخله روانشناسی در زندگی افراد مبتلا به سرطان تغییر ایجاد می‌کند و با توجه به تأثیر معنا درمانی بر کاهش اضطراب مرگ در افراد سرطانی پیشنهاد می‌‌شود مسئولان مربوطه سعی کنند با جلسات مشاوره و روان‌درمانی در این امر دیدگاه بیماران سرطانی را نسبت به مرگ و معنا در زندگی تغییر دهند و علاوه بر وضعیت جسمانی بیمار به بعد روانی که می‌تواند اثرات بدی بر زندگی این بیماران بگذارد، نیز توجه بیشتری داشته باشند.

گزارش اختصاصی: هستی سلطانی

این مطلب در نشریه دلفین منتشر شده است.