به گزارش دلفین، در يک بررسي بين المللي که در سال ۲۰۱۶ انجام شده شاخص شادي در بين ۱۵۶ کشور مختلف دنيا مورد بررسي قرار گرفته که ايران در اين ميان در رتبه‌ي ۱۰۵ ايستاده است. اين در حالي است که از سال ۲۰۱۳ وضعيت کشورمان در اين شاخص روند رو به رشدي داشته اما با توجه به رتبه‌ي ذکر شده هنوز در وضعيت مساعدي قرار ندارد. گفتني است که مبناي اين مطالعه در سنجش وضعيت شادي، ۶ مولفه‌ي «سرانه توليد ناخالص داخلي»، «حمايت اجتماعي»، «اميد به زندگي سالم در بدو تولد»، «آزادي انتخاب زندگي»، «فعاليت‌هاي خيرخواهانه» و «ادراک فساد» است.
با معرفي مفاهيمي مانند «رفاه ذهني» و «شادکامي» در دهه‌هاي اخير شاهد چرخش نگاه سياست‌گذاران از مسائل عيني رفاه به سمت مساله ذهني رفاه بوده‌ايم. وجود تعاريف متفاوت براي شادکامي، به خوبي نشان مي‌دهد که شادي را بايد به‌صورت برآيندي از چند متغير در نظر گرفت. در علوم انساني نيز براي اندازه‌گيري سطح شادي در کشورهاي مختلف مجموعه‌اي از شاخص‌ها مورد استفاده قرار مي‌گيرد. «گزارش جهاني شادي» را مي‌توان جامع‌ترين بررسي انجام شده در زمينه اندازه‌گيري سطح شادماني در کشورهاي مختلف دانست. در اين گزارش سازمان ملل هر سال وضعيت شادکامي در ۱۵۶ کشور مختلف را مورد ارزيابي قرار مي‌دهد.
دلفين در گزارش پيش رو قصد دارد تا نسبت وجود فضاها و امکانات تفريحي و فرهنگي بندرعباس را با ميزان نشاط عمومي در اين شهر بررسي کند.
همان گونه که مي دانيم بندرعباس شهري است که در امتداد شرق تا غرب خليج فارس گسترده شده و القابي چون پايتخت اقتصادي را يدک مي‌کشد اما به واقع اين شهر ساحلي چگونه شهري است؟
جمعيت بندرعباس بيش از ۷۰۰ هزار نفر تخمين زده مي شود و موج سونامي ساخت و سازهاي تجاري را مي توان در هر کجاي اين شهر به خصوص در نوار ساحلي ديد. گرچه گروهي از جامعه شناسان وجود مراکز تجاري را در اعتلاي شاخص شادي و نشاط در جامعه موثر مي دانند؛ اما گروهي ديگر اين موضوع را از يک سو ترويج فرهنگ مصرف گرايي دانسته و از ديگر سو اشباع شدن شهر با مراکز تجاري در صورت نبود قدرت خريد را سبب سرخوردگي افراد ذکر مي‌کنند. اما اگر ميزان ساخت و سازهاي تجاري را با ايجاد مراکز تفريحي و فرهنگي در بندرعباس مقايسه کنيم، مشخص مي‌شود که ما از ديگر سوي بام افتاده ايم. اعطاي مجوز بي‌رويه ساخت و ساز باعث اشغال فضاها توسط اماکن تجاري شده، بي آنکه براي ايجاد مراکز فرهنگي و تفريحي مکان‌يابي شده باشد.
نبود زيرساخت ها و امکانات تنها يک بعد از اين معضل است و بعد دومي نيز وجود دارد که بايد با دقت بيشتري آن را مورد بررسي قرار داد. ايجاد نياز ذهني يا به بيان ديگر ايجاد فرهنگ نشاط و شادي در ميان آحاد جامعه از جمله موضوعاتي است که در اين ميان مغفول مانده است.
گفتگويي را با «منصور اخلاقي پور» مديركل امور اجتماعي و فرهنگي استانداري هرمزگان ترتيب داده‌ايم که در آن به تفصيل به اين موضوع پرداخته ايم.
مديركل امور اجتماعي و فرهنگي استانداري هرمزگان در گفتگوي اختصاصي با دلفين، ضمن اشاره به اين که در هرمزگان مشکل ما تنها نبود امکانات سخت افزاري نيست، گفت: در اين مورد بايد به نبود امکاناتي که به شکل ضمني آن را «امکانات نرم افزاري» مي ناميم نيز اشاره کرد؛ در بندرعباس وجود دريا و پارک ساحلي به نوبه ي خود امکان سخت افزاري مناسبي است و در صورت وجود امکانات نرم افزاري بايد در بعد از ظهر يا ايام تعطيل مملو از جمعيت باشد اما به دليل اين که مردم آمادگي ذهني مناسبي در اين مورد ندارند، استقبالي نيز وجود ندارد. اگر به ساحل مراجعه کنيد مي بيند که بخش عمده اي از جمعيت را مسافران و يا افرادي که به شکل موقتي در فضاي ساحلي حضور دارند، تشکيل مي دهند.
اخلاقي پور با اشاره به اينکه گرما مي تواند به عنوان عامل مداخله گر در ميزان استقبال مردم تاثير گذار باشد، تصريح کرد: گرما در کشورهايي مثل هند، تايلند و امارات متحده ي عربي نيز وجود دارد. حتي در کشورهايي که سواحل مدرن ندارند و به لحاظ آب و هوايي مشابه ما هستند نيز استقبال مردم براي گذران وقت در ساحل با اينجا قابل قياس نيست زيرا براي مردم آن کشورها بحث سلامت و نشاط اجتماعي نسبت به گرما در اولويت است .
وي در مثالي ديگر به تشريح اين موضوع پرداخت و گفت: در حوزه ي ورزشي نيز با توجه به وجود امکاناتي نظير سالن ها و زمين‌هاي ورزشي استقبال چنداني ديده نمي‌شود و تنها چند گروه و تيم ورزشي به شکل محدود از اين امکانات استفاده مي کنند.
مديركل امور اجتماعي و فرهنگي استانداري هرمزگان با اشاره به پژوهشي که در مرکز پژوهش‌هاي اجتماعي استانداري هرمزگان در سال ۹۶ صورت گرفته گفت: ۵۴ درصد از شهروندان استان هرمزگان اوقات فراغت خود را در منزل سپري و از اين ميزان ۴۴ درصد اوقات خود را با تماشاي تلوزيون و تنها ۶ درصد با گوش کردن راديو پر کرده اند. بايد توجه کرد که گوش دادن به راديو باعث ايجاد فرهيختگي مي‌شود و تلوزيون تنها به واسطه ي جذابيت بصري و گذران وقت مورد استقبال عموم قرار مي گيرد.
اخلاقي پور ادامه داد: بر اساس پژوهش انجام شده تنها ۱۲ درصد افراد اوقات فراغت خود را صرف مطالعه کرده اند البته اين مطالعات عمدتا جنبه درسي داشته است؛ با اين حال برخي اين گونه عنوان مي کنند که کتاب گران است اما به نظر من قيمت کتاب نسبت به ساير محصولات چندان گران نيست؛ اگر فرهنگ مطالعه در يک جامعه رواج داشته باشد حتي اگر توانايي خريد نيز وجود نداشته باشد مي توان کتاب را به امانت گرفت و با اينکه در بندرعباس کتابخانه هاي خوبي وجود دارد اما اگر براي گرفتن آمار کتاب هاي به امانت گرفته شده در يک بازه ي زماني مشخص به اين اماکن رجوع کنيد متوجه خواهيد شد که استقبال مردم در اين زمينه چقدر پايين است .
وي خاطر نشان کرد: در عرصه ي فرهنگ و توليدات فرهنگي همان تابعي که در اقتصاد نقش اساسي دارد تعيين کننده است؛ يعني اين ميزان تقاضا‌ست که باعث عرضه‌ي کالا مي‌شود.
اخلاقي پور گفت: حتي بازارگردي نيز بدون اينکه خريدي انجام شود باعث ايجاد نشاط اجتماعي خواهد شد؛ زيرا اين موضوع باعث مي شود تا مردم با يکديگر تعامل داشته باشند و همين در کنار هم راه رفتن مي‌تواند حس مثبتي ايجاد کند. همين کارکرد نيز در فرهنگ سنتي به شکل ديد و بازديد و صله رحم وجود دارد؛ اين موضوع در پزشکي نيز اثبات شده است که معاشرت افراد با يکديگر موجب نشاط آن‌ها مي‌شود.
مديركل امور اجتماعي و فرهنگي استانداري هرمزگان در پايان افزود: به شهردار بندرعباس پيشنهاد داده شد که وسايل نقليه در بافت مرکزي بندرعباس (حد فاصل ميدان برق تا شهرباني) تردد نداشته باشد تا فرهنگ پياده‌روي در بين مردم ارتقا يابد اما با وجود موافقت اين موضوع از سوي شوراي شهر و شهرداري تاکنون اقدامي در اين راستا انجام نشده، اين در حالي است که در همه جاي دنيا از عرض خيابان ها کم و به عرض پياده رو ها اضافه مي‌کنند تا امکان استفاده از دوچرخه و انجام پياده روي بيشتر شود .
همان گونه که اشاره شد در زمينه‌ي فرهنگ‌سازي بايد دستگاه هاي ذي ربط به شکل جدي تري ورود کنند و با برنامه ي جامع و دقيق آمادگي ذهني افراد جامعه را افزايش دهند البته نبايد نبود سخت افزار و امکانات تفريحي را در بندرعباس فراموش کرد. به طور مثال بندرعباس به عنوان مرکز استان و با ۷۰۰ هزار نفر جمعيت تنها داراي دو سينما است. همچنين اين شهر ساحلي فاقد پارک هاي آبي و شهربازي‌هاي روباز است و از پتانسيل‌هاي موجود در ساحل جهت ايجاد نشاط عمومي آن گونه که بايد استفاده نشده است. بسياري از آسيب شناسان اجتماعي معتقدند که اين گونه فضاها باعث تخليه ي انرژي افراد در شکل شادي هاي گروهي مي شود و در صورت نبود چنين امکاني اين هيجانات مي تواند در شکل يک آسيب اجتماعي يا بزه در جامعه نمود داشته باشد، از اين رو ايجاد چنين بستري در هر جامعه اي اهميت ويژه اي دارد.
در مورد فضاهاي فرهنگي در بندرعباس نيز بسياري از صاحب نظران فرهنگي اين شهر معتقدند که با واگذاري فرهنگ سراها و معدود اماکن فرهنگي به بخش خصوصي اين فضاها ديگر پويايي و نشاط سابق را ندارند. اين افراد معتقدند که زنگ خطر چند سالي است که به صدا در آمده و اگر براي احياي اين فضاها تمهيداتي انديشيده نشود در چند سال آينده با بحران جدي روبرو خواهيم بود.
نايب رئيس شوراري شهر بندرعباس در گفت‌وگوي اختصاصي با دلفين ضمن اشاره به اين که درباره ي اين موضوع بهتر است با همكاران من در کميسيون فرهنگي اجتماعي شورا مصاحبه مي‌كرديد، گفت: در اهميت نشاط اجتماعي که هيچ شکي وجود ندارد و هر جامعه‌اي براي فرار از افسردگي و ارتقاي سلامت روحي و جسمي بايد به دنبال ايجاد نشاط اجتماعي باشد. اين مقوله مي‌تواند به اشكال و روش‌هاي مختلف دنبال شود، يكي از اين راه‌ها تدارك جشن‌هاي فرهنگي-ورزشي همراه با موسيقي و هنر است.
فيصل دانش در ادامه افزود: در بندرعباس پتانسيل خوبي وجود دارد؛ به عنوان مثال ايجاد بازي هاي آبي و بازي هايي که در ساحل انجام مي‌گيرد. البته براي رونق اين موضوع بايد از سازمان هاي مرتبط نظير سازمان فرهنگي ورزشي شهرداري كمك گرفت.
وي گفت: بايد به دنبال ايجاد تفريح هاي عمومي براي خانواده ها باشيم، مي‌بايست در جهت ايجاد نشاط در تمامي ابعاد جامعه طرح و برنامه ي دقيقي داشت تا بتوان جامعه را به سوي تفريحات سالم سوق داد؛ از طرفي معضلات و مشكلات موجود در ساحل را نيز بايد رفع شود.
اين عضو شوراي شهر با اشاره به اهميت جذب سرمايه گذار گفت: در سال هاي گذشته سرمايه‌گذاران خوبي در بندرعباس فعاليت داشتند و در رونق اقتصادي خصوصا در بحث ساخت بازارها نقش موثري را ايفا کردند، اما متاسفانه نتوانستيم اين افراد را حفظ کنيم چرا که به جاي نگاه کلان به موضوعات، مسائل به شکل مقطعي و خرد ديده شد.
نايب رييس شوراي شهر بندرعباس ادامه داد: براي ايجاد اماکن تفريحي نظير پارک هاي آبي و شهرهاي بازي همچون ديگر بنادر دنيا، نياز به جذب سرمايه گذار وجود دارد که با شهرداري وارد مشارکت شود و اطمينان دارم شوراي شهر نيز از اين موضوع حمايت خواهد کرد.
گفتني است که تلاش دلفين براي مصاحبه با حجت الاسلام و المسلمين احمد عامري، رييس کميسيون فرهنگي شوراي شهر بندرعباس نتيجه نداشت و اين عضو شوراي شهر حاضر به اظهار نظر در اين خصوص نشد و پيشنهاد کرد تا اين رسانه با اعضاي ديگر شوراي شهر مصاحبه کند.
به نظر مي رسد مسئولين فرهنگي شهر بندرعباس در ابتدا بايد خود را برابر مردم و رسانه ها پاسخ گو بدانند و به جاي انداختن توپ در زمين ديگران برنامه هاي خود را در خصوص ارتقاي اين شاخص پر اهميت در بندرعباس ارائه کنند.
- نویسنده : کد 101
Sunday, 13 October , 2024