به گزارش دلفین، باید بپذیریم در آن لحظات بحرانی که برای یک خانواده اتفاق ناگواری رخ می‌دهد، تصمیم‌گیری برای اهدای عضو به‌مراتب سخت‌تر می‌شود و همین موضوع لزوم اقدامات پیشین را برجسته می‌کند. در این گزارش سعی‌مان بر این است که موضوع پیوند عضو همچنین چرایی عدم رضایت برخی خانواده‌ها به اهدای عضو را مورد بررسی قرار دهیم.
باورهای غلط درباره پیوند اعضا
از دیرباز تاکنون، باورهای نادرستی در جامعه در این‌خصوص وجود داشته است و برخی خانواده‌ها مدعی هستند که اهدای عضو خلاف اصول مذهبی است. همچنین ضعف فرهنگی یکی از مهم‌ترین دلایل امتناع خانواده‌ها از موافقت با اهدای عضو تلقی می‌شود؛ به همین علت آنان ترجیح می‌دهند که دریچه‌های امید را با مرگ عزیزشان به روی متقاضیان پیوند اعضا ببندند.
اهدای عضو، ارتباطی با دین یا مذهب ندارد
به عقیده اغلب رهبران دینی، اهدای عضو هیچ ارتباطی با دین یا مذهب ندارد؛ به‌عنوان‌مثال نجات جان یک انسان از منظر دین اسلام بسیار حائز اهمیت است و بر آن تأکید شده اما برخی افراطیون یا گرایش‌های خاص مذهبی بر این باورند که اعضای بدن انسان همان‌گونه که به دنیا می‌آید به هنگام مرگ باید سالم به خاک سپرده شود؛ این در حالی است که تعداد پیروان این مذاهب بسیار اندک ارزیابی می شود.
قهرمان یک‌ساله
اما اگر بخواهیم از کلی‌گویی بپرهیزیم و در مورد مصادیق این موضوع مهم صحبت کنیم می‌توانیم به یک ماه پیش بازگردیم که در رسانه‌های هرمزگان خبر مبنی بر اهدا عضو کودک یک‌ساله ساکن جاسک منتشر شد. مهدی خادمعلی، قهرمان کوچکی است که در روز تولدش مأموریت داشت تا جان سه نفر از بیماران نیازمند به اهدای عضو را نجات دهد. این پسربچه مأموریتش را با موفقیت به انجام رساند و جهان فانی را بدرود گفت.
طبق اظهارات «محمود حسین‌پور» رئیس واحد اهدا عضو هرمزگان، مهدی خادمعلی در ۱۴ اردیبهشت‌ماه با علائم تشنج و تب به بیمارستان خاتم‌الانبیا جاسک آورده و با توجه به وخامت شدید حالش، اقدامات اولیه برای درمان در بیمارستان جاسک انجام شد.
وی ضمن اشاره به این که این نوزاد پس از اخذ پذیرش به بیمارستان کودکان بندرعباس منتقل شد، گفت: در بدو ورود به بیمارستان مقصد، بلافاصله این قهرمان کوچک در بخش مراقبت‌های ویژه بستری و تحت مراقبت‌های درمانی قرار گرفت؛ اما متأسفانه به علت آسیب‌های وارده به سلول‌های مغزی در ۱۵ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳، مرگ مغزی وی توسط چهار پزشک معتمد وزارت بهداشت مورد تأیید قرار گرفت و با رضایت خانواده‌اش، اعضای بدن این قهرمان کوچک از قبیل کبد و دو کلیه در روز تولدش، جهت پیوند به بیمارستان بوعلی سینا شیراز منتقل شد.
تفاوت میان وضعیت کمای برگشت‌پذیر با مرگ مغزی
رئیس واحد اهدای عضو هرمزگان ضمن تقدیر از این خانواده فهیم، مهم‌ترین عللی را که برخی از خانواده‌ها به اهدای عضو رضایت نمی‌دهند، عدم درک تفاوت بین کما و مرگ مغزی عنوان کرد و گفت: کما یا اغما بدین معناست که عملکرد مغز بیمار اختلال ایجاد می‌شود؛ اما سلول‌های مغزی از بین نمی‌رود و این در حالی است که در مرگ مغزی، کل سلول‌های مغز و ساقة مغز، از بین رفته‌اند و غیر قابل برگشتند و فرد به معنای علمی فوت شده است.
وی در ادامه افزود: عدم آگاهی خانواده‌ها در خصوص مرگ مغزی و تفاوت آن با کما باعث شده تا آنان به اهدا عضو رضایت ندهند، بنابراین خانواده‌ها باید مدنظر داشته باشند که مرگ جزو مواردی است که معجزه‌ای مشمول آن نمی‌شود.
رئیس واحد اهدای عضو هرمزگان در خصوص دیگر دلایل دشواری خانواده‌ها برای اتخاذ این تصمیم، گفت: گاهی اوقات دلایل شخصی از قبیل داشتن احساس عذاب وجدان دخیل است و برخی خانواده‌ها خود را در قبال مرگ عزیزشان مقصر می‌دانند.
وی ابراز داشت: یکی دیگر از دلایل مهمی که مانع رضایت خانواده‌ها به اهدا عضو می‌شود این است که آنان با خودشان فکر می‌کنند که احتمالاً عزیز ازدست‌رفته‌شان راضی به این کار نیست.
فرایند اهدای عضو
حسین‌پور در ادامه به فرایند اهدای عضو اشاره کرد و گفت: فردی که دچار مرگ مغزی می‌شود از سوی ۴ پزشک معتمد شامل پزشک مغز و اعصاب، جراح مغز و اعصاب، پزشک بیهوشی و پزشک داخلی به‌صورت مجزا معاینه دقیق می‌شود و پزشکان معتمد پس از ارزیابی و بررسی‌ها لازم، مرگ مغزی بیمار را تأیید می‌کنند و در نهایت نماینده پزشکی قانونی، مجدداً روی بیمار معاینات بالینی انجام می‌دهند و آن وقت کوردیناتور یا هماهنگ‌کننده برای رضایت از خانواده‌ها اقدامات لازم را انجام خواهد داد.
رئیس واحد اهدای عضو هرمزگان تصریح کرد: اگرچه مرکز پیوند اعضا در بندرعباس وجود ندارد؛ اما با مرکز جنوب کشور هماهنگ می‌کنیم و آنها کادر پزشکی برای انجام این عمل به بندرعباس اعزام می‌کنند.
وی ضمن بیان اینکه تعداد مراکز پیوند اعضا در سراسر کشور محدود است، ابراز داشت: هم‌اکنون یزد، شیراز، مشهد و تهران به‌عنوان مهم‌ترین قطب‌های پیوند اعضا در کشور به‌حساب می‌آیند.
ترویج فرهنگ اهدای عضو در هرمزگان
وی در خصوص اقدامات صورت گرفته در راستای ارتقای فرهنگ اهدای عضو، تشریح کرد: با هدف تکریم از خانواده‌های جان‌بخش و ارتقای فرهنگ اهدای عضو، آئین تجلیل از مقام والای خانواده‌های اهداکننده هر ساله در بندرعباس برگزار می‌شویم و ما به‌ازای هر اهدا عضو دراین‌خصوص تبلیغات محیطی انجام می‌دهیم و سعی می‌کنیم تا با آگاهی‌رسانی این فرهنگ را در بطن جامعه نهادینه کنیم.
حسین‌پور افزود: در مراسم خاک‌سپاری فرد اهداکننده عضو نیز ضمن حضور از خانواده‌های متوفی دلجویی و با اهدا لوح از آنان تقدیر می‌کنیم تا گوشه‌ای از عظمت کار آنان در نگاه سایرین نیز تجلی یابد.
وی خاطرنشان کرد: در روز ملی اهدای عضو نیز به‌منظور ترویج این فرهنگ نیک، غرفه ثبت‌نام و صدور کارت اهدای عضو برپا می‌شود و در این غرفه اقدام به توزیع فرم اهدا و صدور کارت در بین مردم نوع‌دوست استان می‌کنیم.
رئیس واحد اهدای عضو هرمزگان گفت: از آبان‌ماه سال ۱۳۹۷ تاکنون که واحد اهدای عضو در هرمزگان راه‌اندازی شده است، بالغ بر ۸۲ مورد پیوند عضو انجام شده که به‌واسطه آن حدود ۱۸۰ نفر در هرمزگان نجات یافتند.
وجود ۷۴۰ بیمار دیالیزی در هرمزگان
وی اذعان داشت: هم اکنون ۷۴۰ بیمار دیالیزی در استان وجود دارد که از این تعداد نیمی از بیماران کلیوی در فهرست انتظار پیوند کلیه هستند.
به گفته وی، بیمارانی که نیازمند کلیه هستند باید اقدامات اولیه را از طریق بیمارستان شیراز انجام دهند تا وارد فهرست انتظار پیوند شوند.
رئیس واحد اهدای عضو هرمزگان در ادامه افزود: سال گذشته فقط ۲۲ نفر از خانواده‌ها در هرمزگان به اهدا عضو رضایت ندادند و این به معنای ارتقا فرهنگ اهدای عضو در استان است.
حسین‌پور تصریح کرد: پراکندگی موردی پیوند عضو در هرمزگان شامل ۱۰۸ کلیه، ۷۶ کبد، ۳ پانکراس، ۲ قلب و یک روده بوده است.
مرگ مغزی سالانه ۵ تا ۸ هزار نفر در ایران
وی ضمن بیان اینکه سالانه ۵ الی ۸ هزار مرگ مغزی در کشور داریم، اذعان داشت: از این تعداد حدود ۲ الی ۴ هزار و ۵۰۰ نفر قابلیت اهدا عضو دارند و آمارها حاکی از آن است که تنها یک‌چهارم خانواده‌ها در کشور به اهدا عضو رضایت می‌دهند.
رئیس واحد اهدا عضو هرمزگان در بخش پایانی سخنانش اذعان داشت: سالانه قریب به هزار اهدا عضو در کشور انجام می‌شود؛ اما متأسفانه تقریباً ۷ تا ۱۰ نفر از افرادی که در لیست انتظار پیوند اعضا هستند، جان خود را از دست می‌دهند.
گزارش اختصاصی
- نویسنده : فاطمه درویش پور
Tuesday, 8 October , 2024