شاخص کيفيت هوا در هرمزگان به ويژه شهرستان های بندر خمیر و بندر عباس، در ماه گذشته بارها در وضعيت قرمز و ناسالم قرار گرفته و اين آلودگي در برخي از روزها از مرز قرمز عبور و ريه هاي شهروندان را با شاخص هواي بالاي 200 پر کرده است.

اشاره:
شاخص کيفيت هوا در استان هرمزگان به ويژه شهرستان های بندر خمیر و بندر عباس، در ماه گذشته بارها در وضعيت قرمز و ناسالم قرار داشته و اين آلودگي در برخي از روزها از مرز قرمز عبور و ريه هاي شهروندان را با شاخص هواي بالاي ۲۰۰ پر کرده است. تداوم اين وضعيت، نگرانيهاي زيادي را به همراه داشته و صداي اعتراض فعالان محيطزيست و شهروندان را بلند کرده است، هرمزگان با توجه به موقعيت ويژه جغرافيايي و صنعتي، از يکسو يکي از کنونهاي ريزگرد و گردوغبار شناخته شده است و از سوي ديگر تحت تأثير آلايندگيهاي حاصل از فعاليت بنگاههاي بزرگ صنعتي و اقتصادي قرار ميگيرد.
باتوجه به تداوم این آلودگی‌ها، بی‌خیالی و عدم اطلاع‌رسانی دستگاه‌های متولی مانند علوم‌پزشکی و ستاد بحران استانداری هرمزگان قابل پذیرش نیست و سکوت مسئولان مهر تاییدی است بر بی‌مسئولیتی برخی که جان هرمزگان‌نشینان در کم اهمیت‌ترین اولویت کاری قرار دارد.
با در نظر این نکته که شهروندان هرمزگان از نظر مشکل کمبود آهن و دیگر بیماری‌های خونی مانند تلاسمی رتبه بالای در کشور دارند و آلودگی‌ها تاثیرات بسیاری سویی بر سلامت عمومی این شهروندان می‌گذارد، عمق فاجعه و بی‌مسئولیتی در استان بیش از پیش نمایان می‌شود، حال آن‌که رسانه‌های استان بارها از متولیان ذی‌ربط خواسته بودند در خصوص شرایط آلودگی‌ها اطلاع‌رسانی شود تا شهروندان در این شرایط از تردد و فعالیت در بیرون محیط منزل خودداری کنند.
حتی زمانی که شاخص‌کیفی هوا در برخی از شهرستان‌های هرمزگان به مرز بنفش و بسیار ناسالم رسید نه تنها هیچ ارگان و نهادی تعطیل نشد بلکه صدایی نیز از هیچ مسئولی برای هشدار به شهروندان و گروه‌های حساس در نیامد، که خود سند محکمی بر کم‌کاری و عدم مسئولیت‌پذیری برخی متولیان است.
نگرانی از آلودگی‌ها در شرایط کرونا
ادامه این روند در بحران اپیدمی کرونا که ماهاست هرمزگان را در وضعیت قرمز قرار داده بر این نگرانی‌ها افزوده است، حال شروع پیک پنجم این بیماری، وضعیت را پیچیده‌تر از قبل کرده و ترس از عوارض ناشی از این آلودگی‌ها و تشدید ابتلا به کرونا در شرایط آلودگی هوا، وحشت را در جامعه هرمزگان دوچندان کرده است.
این ترس چندان دور از واقعیت نیست چرا که به گفته برخی از کارشناسان حوزه سلامت آلودگی هوا به سیستم تنفسی آسیب می‌رساند و فرد را در برابر ویروس کرونا ضعیف‌تر می‌کند، حال که گرمای طاقت‌فرسای این روزهای کشور به‌ویژه استان‌های جنوبی مانند هرمزگان نفس را می‌برد، استفاده از ماسک برای جلوگیری از ابتلا به کرونا و تنفس هوای آلوده، بیش از گذشته زندگی را به هرمزگان نشینان تلخ کرده است.
مرگ‌ بر اثر آلودگی هوا
به محمدصادق حسنوند رئیس مرکز تحقیقات آلودگی هوای دانشگاه علوم پزشکی تهران، در ایران هرسال حدود ۴۰ هزار نفر بر اثر پیامدهای آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند.
وی گفت: طبق مطالعات این مرکز و همچنین یافته‌های سایر محققان، وضعیت کیفیت هوا در مناطق مختلف کشور فاصله چشمگیری با مقادیر استاندارد دارد و تقریباً هیچ‌گاه به آنچه در برنامه‌های دوم تا ششم توسعه در خصوص کیفیت هوا مدنظر بوده، نرسیده‌ایم.
تهدید بیشتر سلامت جامعه
وی روند افزایش غلظت آلاینده‌های هوا در ایران را نگران‌کننده خوانده و می‌افزاید: با توجه به آسیب‌پذیرتر بودن سالمندان در برابر هوای آلوده و افزایش جمعیت آن‌ها در سال‌های پیش‌ رو، درمجموع آسیب‌پذیری جامعه در مواجهه با آلودگی هوا به‌شدت افزایش می‌یابد.
شیوع کم‌خونی و تشدید آلرژی
همچنین محققان در بررسی‌های جدید خود وجود ارتباط میان قرار گرفتن در معرض هوای آلوده و شیوع عارضه کم‌خونی در میان کودکان کمتر از پنج سال را نیز تائید کردند. تجزیه‌وتحلیل محققان هندی نشان داد، جدا از رژیم غذایی و سایر عوامل شناخته شده در بروز کم‌خونی مانند کم‌خونی مادر، آلودگی هوا نیز نقش بسزایی در شیوع کم‌خونی دارد.
یک فوق تخصص آلرژی، اختلالات تنفسی و ریه، عنوان داشت: در شرایط آلودگی شدید هوا ممکن است در فرد عادی اشکال در تنفس به‌صورت سرفه‌های آلرژیک یا گلودرد ساده احساس شود و با قرص آنتی‌هیستامین یا با یک داروی دیگر، حساسیت بدن از بین برود و این احساس کمتر شود، اما این حالت برای بیماران قلبی و تنفسی بسیار مشکل‌سازتر و تهدیدکننده‌تر است، این افراد ممکن است دچار مسائل تنفسی شدید شوند و با شدت علائم نیاز به بستری شدن داشته باشند. وی با تأکید بر اینکه وجود آلاینده‌ها در هوای شهر احساس تنگی نفس را ایجاد می‌کند و شرایط افراد را برای زندگی سخت‌تر کرده است، گفت: افراد دارای سابقه بیماری قلبی که هنوز درمان جدی نشده‌اند با شرایط آلودگی هوا بیشتر مشکل پیدا می‌کنند.

کودکان و زنان باردار
این فوق تخصص آلرژی ادامه داد: از گروه‌های حساس دیگر جامعه کودکان و زنان باردار هستند که نیاز به هوای پاک برای تنفس دارند.
وی گفت: بیماران ریوی، بیشتر از بقیه افراد آسیب می‌بینند، اما افراد سالم جامعه هم در طول مدت‌زمان و با تنفس هوای آلوده به‌مرور دچار بیماری‌های قلبی و ریوی خواهند شد.
دلیل بسیاری از سردردها
گفتنی است؛ برخی پزشکان بر این عقیده هستند که امروزه بسیاری از سردردها و تنگی نفس‌هایی که کرونا اطلاق می‌شود، عوارض ناشی از تنفس آلاینده‌های هوا است. همچنین آمار بالای درگیری حاد ریه پس از ابتلا به کرونا ناشی از ضعیف بودن ریه‌ی افراد در اثر تنفس هوای ناسالم است.
به فکر چاره باشید!
گفتنی است شاخص کیفیت هوا معیاری برای تعیین روزانه کیفیت هوا و میزان ارتباط آن با سطوح سلامت افراد است که به ترتیب از صفر تا ۵۰ در شرایط پاک یا سبز، ۵۱ تا ۱۰۰ در شرایط قابل‌قبول یا زرد، ۱۰۱ تا ۱۵۰ در شرایط ناسالم برای گروه حساس یا نارنجی، ۱۵۱ تا ۲۰۰ در شرایط ناسالم برای همه یا قرمز، ۲۰۱ تا ۳۰۰ در شرایط بسیار ناسالم یا بنفش و ۳۰۱ تا ۵۰۰ در شرایط خطرناک یا ارغوانی تعیین شده است. حال با توجه به آنچه گفته شد، مسئولان باید تا پیش از اینکه عوارض و اثرات ناشی از آلودگی هوا فاجعه‌ای انسانی و زیست‌محیطی را در هرمزگان رقم زند، برای رفع این چالش به فکر چاره‌ای اساسی باشند.

 

گزارش اختصاصی: شایسته سحی زاده

  • نویسنده : 1001