به گزارش دلفین، این روزها پروفسور «عبدالمجید ارفعی» پژوهشگر و متخصص زبان‌های باستانی اکدی و ایلامی و از آخرین بازماندگان مترجم خط میخی ایلامی در جهان که زاده‌ی دامنه‌ی کوه گنو در بندرعباس است، با ویروس کرونا دست‌وپنجه نرم می‌کند و وضعیت سلامت وی چندان مساعد نیست.
ارفعی در روزهای گذشته به دلیل بدتر شدن حال عمومی‌اش و افت اکسیژن خون در بیمارستان مسیح دانشوری تهران و در بخش مراقبت‌های ویژه بستری است و پزشکان با تشخیص کاهش سطح اکسیژن خون درباره‌ی سلامتی این پژوهشگر گران‌سنگ ابراز نگرانی کرده‌اند.
با این حال با تلاش کادر درمان ارفعی و همسرش که او نیز به کرونا مبتلا شده است، حال بهتری در روزهای اخیر داشته‌اند و تحت مراقبت ویژه هستند.
تولد ارفعی
اما اگر بخواهیم به زندگی‌نامه ارفعی اشاره کنیم باید گفت که وی نهم شهریورماه سال ۱۳۱۸ در بندرعباس چشم به جهان گشود و پدرش میرعبدالله ارفعی اصالتاً اهل اوز شهری در جنوب استان فارس است. البته ارفعی در سنین نونهالی و در سال ۱۳۲۸ به همراه خانواده به تهران آمد و در پایتخت به تحصیل پرداخت و ده سال بیشتر ساکن هرمزگان نبود.
هم‌نشینی با بزرگان
ارفعی همان سال‌ها نزد اساتید بزرگی مشغول به علم آموزی شد و هم‌درس شدن با بهرام بیضایی تاثیر بسیاری بر اندیشه‌های او گذاشت. ارفعی در آن دوران از استاد متینی معلم ادبیاتش، الفبای فارسی باستان را آموخت و در همان سال‌ها زبان پهلوی را نیز از روی کتاب کارنامه اردشیر بابکان محمدجواد مشکور آموخت.
سپس مدرک لیسانس ادبیات و زبان فارسی را از از دانشگاه تهران دریافت کرد و سال‌های پس از کودتا به آمریکا مهاجرت کرد. ارفعی بنا بر پیشنهاد و توصیه پرویز ناتل خانلری و استقبال استاد پورداوود دو سال به آموزش مقدمات اکدی پرداخت و پس از آن به مؤسسه خاورشناسی دانشگاه شیکاگو رفت و تا هشت سال زیر نظر ریچارد هلک، از مشهورترین استادان خط و زبان ایلامی به یادگیری زبان ایلامی و اکدی مشغول شد.
دستاوردها
نتیجه همکاری عبدالمجید ارفعی با پرویز خانلری در سال‌های ۱۳۵۴ تا ۱۳۵۷ خورشیدی، گردآوری گنجینه بی‌شماری از مجلات، مقالات و کتاب‌های گوناگون درباره‌ی تاریخ ایران و جهان و گل‌نوشته‌ها و خط‌های خوانده شده است که در پژوهشکده علوم انسانی نگهداری می‌شود. تالار کتیبه‌ها در موزه ملی ایران بین سال‌های ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۲ توسط او و شاهرخ رزمجو ساخته و آماده شد و بسیاری از لوح‌های گلی تخت جمشید و متن‌های حقوقی بین‌النهرین از روی کتیبه‌های تاریخی با تلاش ارفعی ترجمه شده است.
اما شاهکار وی در این قسمت از زندگی حرفه‌ای بود. ارفعی نخستین ترجمه فارسی فرمان کوروش بزرگ یا همان منشور کورش را از روی مولاژی از اصل منشور، همراه با نسخه‌برداری جدید انجام داد و این اقدامی است که همواره در تاریخ ایران از وی به یادگار خواهد ماند.
خدمتی ماندگار به فرهنگ ایران
سال‌های ابتدایی دهه۸۰ بود که وزارت ارشاد از عبدالمجید ارفعی خواست یک سمینار ایران‌شناسی برگزار کند. او نیز تعدادی از اساتید ایرانی و آمریکایی و اروپایی را دعوت کرد. استادان دانشگاه شیکاگو هم دعوت شده بودند و قرار بود حدود ۳۳۰ لوح و گل‌نبشته هخامنشی به ایران بازگردانده شود. این محموله وارد ایران شد، اما مشخص شد دو خانواده یهودی که ادعا می‌کردند در یک بمب‌گذاری در سرزمین‌های اشغالی خسارت دیده‌اند، ادعای دریافت غرامت از ایران را کرده و به این بهانه می‌خواستند الواح هخامنشی را برای دریافت ۷۳٫۵ میلیون دلار غرامت به حراج بگذارند. در دادگاه اول، دولت ایران وکیل معرفی نکرد، دادگاه آمریکایی رأی اول را به نفع خواهان اعلام کرد. رأی دوم دادگاه هم به‌نفع دو خانواده خواهان صادر شد. این‌بار دو وکیل مجرب استخدام شدند. ارفعی در این پروسه به‌عنوان شاهد، تمامی اطلاعات مرتبط با الواح را به وکلا داد و با تلاش آن‌ها رأی دادگاه سوم الواح هخامنشی به نفع ایران تغییر کرد. پیش از برگزاری دادگاه چهارم، دادگاه آمریکا از دولت ایران و وکلای پرونده خواست یک شاهد ایرانی معرفی شود تا بتواند اثبات کند الواح هخامنشی اموال ملت است نه دولت. همچنین ثابت کند الواح اموال تجاری نیستند و اشیای فرهنگی هستند و قابلیت حراج ندارند. ارفعی شرح جالبی از این موضوع دارد:
«به شیکاگو رفتیم. نماینده ایران در لاهه به ما ملحق شد. جلسه دادگاه ۶ ساعت به طول انجامید و نمایندگان خواهان موفق نشدند. ۱۹۴ صفحه دستور جلسه دادگاه شد. ثابت کردیم الواح تخت‌‌جمشید اشیای فرهنگی هستند و کاربرد تجاری ندارند. ۲۸ اسفندماه ۹۴ چهارمین دادگاه آمریکا در پرونده الواح هخامنشی به‌نفع ایران رأی داد.»
آرزوی سلامتی
تحریریه نشریه دلفین برای این بزرگ‌مرد پاسدار فرهنگ ایرانی آرزوی سلامتی می‌کند و امیدواریم بار دیگر شاهد بازیابی سلامتی پروفسور ارفعی و بازشناساندن اهداف و اقدامات سترگ وی در هرمزگان و ایران باشیم.
این مطلب در نشریه دلفین منتشر شده است.
گزارش اختصاصی: سحر آریا
- نویسنده : ۱۰۰۷
Saturday, 27 April , 2024