دسترسی ها

به گزارش دلفین، یکی از اصلی‌ترین آسیب‌های کرونا، آسیب‌ها در حوزه‌ی سلامت روان است. تشدید وسواس، اضطراب، اختلال در خواب، خشونت خانگی، گوشه‌نشینی کودکان و … تنها گوشه‌ای از تأثیرات نامطلوب این ویروس خطرناک بر زندگی بشر بوده است. برای بررسی بیشتر این موضوع گفت‌وگویی را با «آزاده شاکری» کارشناس ارشد روانشناسی بالینی ترتیب دادیم که خلاصه‌ای از آن در ادامه آمده است.
غده‌ای سرطانی به نام استرس
شاکری ضمن بیان این‌که ویروس کرونا به‌عنوان یکی از مهم‌ترین بحران‌های قرن حاضر علاوه بر تأثیرات فاجعه‌بار بر اقتصاد ایران، سبب اختلالات روانی نیز شده است، افزود: این بیماری انسان‌ها را با استرس‌هایی مواجه کرده است؛ ازاین‌رو افراد باید به‌صورت آگاهانه برای پیشگیری از وقوع حوادث ناگوار در گام نخست خودمراقبتی داشته باشند و این نوع استرس‌ به روح و روان انسان لطمه وارد نمی‌کند، بلکه گاهی اوقات هم لازمه زندگی است.
وی تصریح کرد: بااین‌حال استرسِ بیش‌ازاندازه تأثیرات نامطلوبی بر عملکرد مغز انسان‌ خواهد گذاشت و افراد در مواقعی آن‌قدر ذهن خود را با مسائل مرتبط با کرونا درگیر می‌کنند تا اینکه استرس به‌مانند غده‌ای سرطانی در جسم و روانشان رخنه کند.
این کارشناس ارشد روانشناسی بالینی ضمن اشاره به این‌که افزایش استرس با نگرانی افراد نسبت به موضوعات مختلف ارتباط مستقیم دارد، اضافه کرد: در شرایطی که فرد همواره نگران بیماری کرونا یا در ترس از دست دادن خانواده‌اش باشد، قادر به تشخیص افکار درست از اشتباه نیست و این مسئله به‌خودی‌خود احساس درماندگی و افسردگی را در فرد ایجاد می‌کند.
اختلال خلقی و قرنطینه خانگی
وی در ادامه با بیان این‌که این روزها افراد اغلب در قرنطینه خانگی به سر می‌برند، افزود: ویروس کرونا خلق‌وخوی اغلب افراد را در جهت منفی تغییر داد و در گام نخست افزایش خشونت‌های خانگی، افسردگی، استفاده بی‌رویه از فضای مجازی، اختلال خلقی و در گام بعدی اختلال در خواب و اختلال در اشتها را ایجاد کرد.
شاکری با اشاره به این‌که اختلال در خواب و اشتها در افراد به‌گونه‌ای متفاوت نمایان می‌شود، افزود: علائمی مانند خلق منفی، احساس ناامیدی و بی‌ارزشی، میل به گریه و بی‌حوصلگی در زمره اختلالات خلقی قرار می‌گیرد.
وی گفت: این علائم در دورانی که اغلب افراد در قرنطینه خانگی به سر می‌برند‌ به‌وضوح نمایان است و در این وضعیت افراد به خلق‌وخوی منفی دچار می‌شوند، بااین‌حال خلق‌وخوی منفی را نباید افسردگی قلمداد کرد اما اگر این علائم بیش از دو هفته با فرد همراه باشد ضرورت دارد که این شخص به روان‌پزشک مراجعه کند تا از بحران افسردگی خارج شود.
اختلال سوگ حل‌نشده
این کارشناس ارشد روانشناسی بالینی مسائل مرتبط با روانشناسی را دارای پیچیدگی‌هایی عنوان کرد و ادامه داد: در این روزها اغلب افرادی که به کلینیکهای روان‌درمانی مراجعه می‌کنند تصورشان بر این است که به عارضه افسردگی دچار شده‌اند، اما شاید ظاهر قضیه افسردگی را به اثبات برساند اما واقعیت ماجرا چیز دیگری را نشان می‌دهد.
وی ضمن بیان اینکه طیف گسترده‌ای از این گروه به اختلالات سوگ حل‌نشده دچار هستند، تشریح کرد: بحران کرونا باعث شد تا افراد والدین، فرزندان، اقوام و دوستان خود را از دست بدهند و آستانه تحمل آن‌ها نسبت به این فاجعه غم‌بار کاهش پیدا کند؛ بنابراین این گروه از افراد هنوز نتوانسته‌اند آن‌گونه که باید در مراسم خاکسپاری عزیزانشان شرکت کنند و همین مسئله باعث شده تا فرد به اختلال سوگ حل‌نشده دچار شود.
از بین رفتن حمایت‌های عاطفی
شاکری خاطرنشان کرد: پیش از وقوع سونامی کرونا دیدار با بزرگ‌ترهای فامیل صورت می‌پذیرفت اما این روزها با توجه به شیوع کرونا اغلب افراد جامعه به‌ویژه سالمندان و نوجوانان حمایت‌های عاطفی را از دست داده‌اند و باعث می‌شود تا اعتمادبه‌نفس‌شان کاهش یابد و احساس افسردگی در آنان تشدید شود.
وی تصریح کرد: استرس مفید، در برخی مواقع ما را به انجام کارهای مهم ترغیب می‌کند و باید متذکر شوم که استرس مفید در روزمرگی‌هایمان ضرورت دارد اما استرس غیرمفید احساس بی‌حوصلگی، بی‌ارزشی و درماندگی را در افراد ایجاد می‌کند و زمانی که فرد در فاز اضطراب قرار دارد در آن لحظه امکان هرگونه اشتباه در تصمیم‌گیری وجود دارد.
اختلال وسواس
این کارشناس ارشد روانشناسی بالینی اضافه کرد: با اوج‌گیری کووید ۱۹ و لزوم رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی، اغلب افرادی که قبل از شیوع کرونا دچار عارضه وسواس بودند در زمان شیوع کرونا نسبت به نظافت منزل بیش‌ازحد واکنش نشان دادند و این افراد بدون تجویز پزشک نباید دوز داروهایشان را افزایش دهند یا اینکه داروهایشان را عوض کنند؛ اما بیماران دچار اختلال وسواس مجاز هستند که برای افزایش میزان مصرف داروها نزد روانشناس و روان‌پزشک مراجعه کنند.

خشونت‌های خانگی در دوران قرنطینه
وی یکی از پیامدهای ظهور ویروس کرونا را همسرآزاری و کودک‌آزاری عنوان کرد و افزود: کووید ۱۹ آسیب‌های بسیاری در حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی و خانوادگی به بار آورده و همین مسئله باعث شده است تا آستانه تحمل افراد پایین بیاید و رفتارهای خشونت‌آمیز افزایش پیدا کند.
شاکری تشریح کرد: در این وضعیت بسیاری از زوجین به دلیل مدت‌زمان طولانی‌تری که در کنار یکدیگر به سر می‌برند و نداشتن مهارت‌های زناشویی بیش از سایرین دچار تنش می‌شوند که گاهی این تنش‌ها به خشونت ختم خواهد شد.
وی اظهار داشت: وقتی‌ کودک در اوج همه‌گیری کرونا نتواند در خارج از محیط منزل، تمام انرژی خود را تخلیه کند این امر باعث می‌شود تا کودک انرژی‌اش را در منزل تخلیه کند و در چنین شرایطی خانواده به‌عنوان اولین الگوی تربیتی می‌تواند نقش بسیار تأثیرگذاری در کنترل یا تشدید خشونت کودکان داشته باشد.
ناخن جویدن، شب‌ادراری و خودارضایی
وی افزود عدم درک کودکان از سوی والدین و تنبیه بدنی، آنان را به خلق منفی مانند ناخن جویدن، شب‌ادراری، خودارضایی، اختلال نافرمانی و لجبازی سوق می‌دهد.
این کارشناس ارشد روانشناسی بالینی سلامت روح را غیرقابل تفکیک از سلامت جسم خواند و تأکید کرد: والدین در گام نخست باید نیازهای کودکان را شناسایی کنند و در راستای درک آن‌ها بکوشند؛ در غیر این صورت اگر خلق‌وخوی منفی از کودکان سر بزند والدین باید به روانشناس کودک برای رفع این مشکل مراجعه کنند چرا که سلامت روح به اندازه سلامت جسم مهم است.

• نویسنده : 1007