به گزارش دلفین، گرانی‌های ایجاد شده به‌تبع اجرای طرح حذف ارز ترجیحی باعث ایجاد نگرانی در قشر وسیعی از جامعه شده است و مردم با تردید سیاست‌های اقتصادی دولت را به نظاره نشسته‌اند. «محمود رئوفی» نویسنده، تحلیلگر سیاسی و عضو هیئت‌علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه هرمزگان، در گفت‌وگوی اختصاصی با دلفین به تشریح ریشه‌های وضعیت اقتصادی امروز کشور پرداخت و چرایی بروز شرایط کنونی و دلایل سیاسی آن را واشکافی کرد.
اهمیت اقتصاد
وی یکی از مسائل اساسی و کلیدی در علم جامعه‌شناسی را اقتصاد خواند و افزود: از منظرهای مختلفی می‌توانیم رابطه بین اقتصاد و طبقات اجتماعی، آرایش طبقات اجتماعی و سوگیری طبقاتی را موردبحث و بررسی قرار دهیم و در این رابطه سنتی‌ترین دیدگاه ما در حوزه جامعه‌شناسی بحث مهم کارل مارکس است که در کتاب «سرمایه» اعلام کرد اقتصاد زیربنا است و در اقتصاد سیاسی مقوله اقتصاد با عوامل سیاسی و اجتماعی و فرهنگی و دینی و تاریخی و روان شناختی، ارتباط و کنش متقابل دارد.
رئوفی بررسی موضوعات اجتماعی را منوط به چندجانبه‌نگری دانست و بیان داشت: اساساً مباحث علوم انسانی چند عاملیتی، چندلایه و چند سطحی هستند و کارل مارکس این نظریه را با توجه به قیمت‌های سرسام‌آور در اروپا و حضور مردم در خیابان‌ها مطرح کرد.
ائمه پیش از مارکس به اهمیت اقتصاد اشاره کرده‌اند
وی در ادامه تشریح کرد: با این حال اگرچه از منظر اسلام اقتصاد زیربنا نیست اما اصلی کلیدی و بنیادی به‌حساب می‌آید و ائمه به مسئله اقتصاد قبل از صحبت‌های کار مارکس اشاره و تأکید داشته‌اند و اقتصاد در اسلام عنصری حیاتی و نان و معیشت بسیار مهم است.
ناتوانی دولت در کنترل تورم
این استاد دانشگاه ضمن بیان این‌که اقتصاد بر همه طبقات جامعه اعم از مرفه، متوسط و فقیر تأثیرگذار خواهد بود، افزود: قیمت اجناس در بازار به‌صورت کمرشکن و روزانه در حال افزایش است و متأسفانه دولت آقای رئیسی علی‌رغم شعارها نتوانسته تورم را کنترل کند.
وی اظهار داشت: گروهی تصور می‌کنند فشار تورم تنها کمر فقرا، کارگران، کشاورزان و حقوق‌بگیران را شکسته است، این در حالی است که سرمایه‌گذاران مستقل، کارخانه‌داران و صنعت‌گران نیز ضربه شدیدی خورده‌اند.
ریشه ۹۰ درصد مشکلات، داخلی است
رئوفی ضمن تأکید بر این مسئله که نمی‌خواهم ایرادات دولت روحانی را انکار کنم، اضافه کرد: تحریم‌های ظالمانه‌ی غرب بی‌تأثیر نبوده است اما باید بپذیریم ۹۰ درصد مشکلات امروز به مسائل داخلی بازمی‌گردد.
وی با اشاره به صدمات اقتصادی به کشور به سبب شیوع کرونا، اضافه کرد: همه‌گیری کرونا نه‌تنها کارخانه‌های بزرگ که کارگاه‌های کوچک را هم به سمت تعطیلی برد و نباید به‌سادگی از کنار تبعات اقتصادی آن گذشت.
خطر حذف طبقه‌ی متوسط
عضو هیئت‌علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه هرمزگان در ادامه طبقه متوسط جامعه را طبقه‌ای با دغدغه‌های روشن‌فکری خواند و گفت: این طبقه از راه فکر خود نان درمی‌آورد و اگر افزایش قیمت‌ها به همین روال پیش برود قشر متوسط جامعه که جمع کثیری از افراد جامعه را شامل می‌شود از بین می‌رود و جامعه دوطبقه‌ای تشکیل خواهد شد و اگر در جامعه طبقه متوسط وجود نداشته باشد بسیار خطرناک است.
وی تصریح کرد: ازنظر جامعه‌شناسی موتور محرکه‌ی جامعه طبقه متوسط است و به دلیل افزایش شهرنشینی امروز ۹۰ درصد جمعیت مردم ایران شهرنشین و در عمل تنها ۱۰ درصد کشور را روستانشینان تشکیل می‌دهند و همین مسئله اهمیت قشر متوسط را نشان می‌دهد.
رئوفی خاطرنشان کرد: جامعه ایران جامعه‌ای باسواد است و اگر طبقه متوسط درگیر معیشت شود و نتواند نقش سیاسی، اجتماعی، علمی، فرهنگی، تاریخی، اخلافی و دینی خود را ایفا کند با بحران‌های عظیمی بزرگ‌تر مشکلات امروز کشور مواجه خواهیم شد.
وی دلیل بسیاری از آسیب‌های اجتماعی از جمله افزایش خشونت، اعتیاد، سرقت و اختلاس را از بین رفتن قشر متوسط قلمداد کرد و افزود: طبقه متوسط امروز ازنظر روان‌شناسی اجتماعی تبدیل به طبقه بی‌حس شده و این افراد جامعه فقط به دنبال بیرون کشیدن گلیم خود از آب هستند و مسئولیت‌های اجتماعی‌شان کمرنگ شده است.
این وضعیت زیبنده نظام و انقلاب نیست
این تحلیلگر سیاسی، وضعیت امروز اداره‌ی اقتصاد کشور را مورد نکوهش قرار داد و گفت: این وضعیت زیبنده نظام و انقلاب نیست و امیدواریم در راستای کنترل قیمت‌ها برجام به نتیجه نهایی برسد.
وی ادامه داد: مقاومت قهرمانانه در نظام بین المللی که متکی بر حق و عدالت نیست، خوب است اما این مقاومت به لحاظ، امکانات داخلی و بین المللی و دیپلماسی سیاسی دقیق باید صورت پذیرد، در مقاومت قهرمانانه لزوما نمی‌توانیم فقط امتیاز بگیریم، باید در میدان امتیازگیری و امتیازدهی قرار گیریم، دو گام به پیش و یک گام به پس، یک قاعده عقلانی در نظام بین الملل امروز است، باید بپذیریم که نظام جهانی متآسفانه مبتنی بر دین و اخلاق نیست.
وی گفت: باید تعاملات افزایش یابد تا سوءتعبیرهای داخلی هم حل بشود و بتوانیم از ظرفیت نیروهای توانمند بیشتر استفاده کنیم.
در شعار فراحزبی و در عمل جناحی هستیم
رئوفی بیان داشت: متأسفانه تمام دولت‌های بعد از انقلاب بدون استثنا شعارهای فراحزبی سر داده‌اند اما جناحی و ناتوان عمل کرده‌اند.
هشدار به تمام ارکان نظام
وی به تمام ارکان نظام هشدار داد و افزود: اگر روند افزایش قیمت‌ها، رکود تورمی و کندی در فرآیند تولید و عرضه ادامه پیدا کند با صحنه‌های بسیار بدی مواجه خواهیم شد.
این تحلیلگر سیاسی بر احتمال خطر نفوذ کشورهای غربی در صفوف معترضان تأکید کرد و گفت: دور از ذهن نخواهد بود که فقرا بسیار گسترده و وسیع به خیابان‌ها بیایند و در این شرایط جمع‌کردن این موضوع بسیار سخت خواهد بود.
ضرورت استفاده از اقتصاددان‌های مستقل
وی ادامه داد: در این وضعیت افراد سوءاستفاده‌گر که مسائل سیاسی خود را پیش می‌برند با ناکارآمدی اهداف غربی‌ها را تأمین می‌کنند و اگر از اقتصاددان‌های مستقل، نظریه‌پردازان علمی، تجربه‌های سرمایه‌گذاران و صنعت‌گران خبره استفاده نشود نمی‌توان به آینده امیدوار بود.
رئوفی اظهار داشت: یکی از راه‌های کوتاه‌مدت پرداخت یارانه است چراکه با افزایش قیمت آب، برق، تلفن، اینترنت و تغذیه به مردم ظلم شده است.
گرانی از دولت رئیسی شروع نشده است
وی در پایان بر عدم توفیق تیم اقتصادی دولت تأکید کرد و گفت: با این حال روند گرانی از دولت آقای رئیسی شروع نشده است بلکه از دولت احمدی‌نژاد شروع شد و باید بپذیریم که در کشور ما ساختارها و بروکراسی دچار مشکلات عدیده‌ای است.
- نویسنده : 1001
Saturday, 27 April , 2024