دسترسی ها

به گزارش دلفین، این روزها اگر چه در ظاهر وضعیت اقتصادی قشر گسترده‌ای از جامعه نسبت به سی‌چهل سال پیش بهتر شده است اما بسیاری باز یاد گذشته‌ها می‌کنند و برای آرامش و رضایت آن سال‌ها افسوس می‌خورند. برای ریشه‌یابی اقتصادی این موضوع گفت‌وگویی اختصاصی را با «سلمان ستوده نیا» دکترای اقتصاد و عضو هیئت‌علمی دانشگاه آزاد بندرعباس ترتیب دادیم که وی از نظرگاه خود به تحلیل این شرایط پرداخت.
تفاوت رشد اقتصادی و توسعه‌ی اقتصادی
ستوده نیا در تشریح تفاوت رشد اقتصادی با توسعه اقتصادی بیان داشت: در رشد اقتصادی محوریت پیشرفت فیزیکی است؛ به عنوان مثال برق‌رسانی به روستاها، جاده‌سازی، ایجاد بیمارستان‌های دولتی و افزایش تعداد مدارس، که اگر منصفانه بنگریم در این مقولات پیشرفت‌هایی داشته‌ایم که این وضعیت موید رشد اقتصادی است.
وی تصریح کرد: با این حال توسعه‌ی اقتصادی بیشتر توسعه‌ای ذهنی است؛ مثلاً توسعه اقتصادی نشان می‌دهد که آیا ما به آرامش و رضایت رسیده‌ایم، در حالی که رشد اقتصادی رفاه را نشان می‌دهد.
ستوده‌نیا رشد اقتصادی را فیزیکی و قابل‌رؤیت دانست و بیان داشت: به عنوان مثال فردی خودرویی پنج میلیارد تومانی دارد و این دارایی به معنای آن است که ازلحاظ اقتصادی رشد کرده و رفاه دارد ولی اگر نتواند از رانندگی در خیابان با آن ماشین لذت ببرد، کسی قوانین را رعایت نکند و رضایتی در کار نباشد، یعنی به توسعه نرسیده‌ایم.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه آزاد بندرعباس خاطرنشان کرد: اگر فردی ۱۰ میلیارد پول به عنوان پس انداز در حساب بانکی‌اش داشته باشد یعنی از لحاظ اقتصادی رشد کرده است ولی اگر نگران باشد که فردا تغییر نرخ دلار سرمایه‌اش را بر باد دهد، یعنی به توسعه نرسیده‌ایم و فرد آرامش ذهنی ندارد.
کاهش سرمایه اجتماعی
وی با بیان این که سرمایه اجتماعی در کشور از بین رفته است، تاکید کرد: افزایش سرمایه اجتماعی از مواردی است که می‌تواند جامعه را به توسعه برساند و تصمیم‌گیران کلان نباید از آن غافل شوند.
ستوده نیا تشریح کرد: سرمایه اجتماعی همان رعایت قوانین است؛ یعنی یک سری ارزش‌ها مثل رعایت قوانین و احترام به حقوق دیگران به عنوان اصل باشد و همگان به صورت داوطلبانه این مسائل را رعایت کنند.
تئوری پنجره‌های شکسته
وی در ادامه به تئوری پنجره‌های شکسته اشاره کرد و افزود: زمانی که در یک منطقه همگان قوانین را رعایت می‌کنند، ناخودآگاه فردی که وارد آن منطقه‌ می‌شود، قوانین را رعایت خواهد کرد، چون می‌خواهد هم‌رنگ جماعت باشد اما اگر فردی وارد شهری شود و ببیند چند شیشه شکسته، او نیز یکی دیگر از شیشه‌ها را خواهد شکست، چرا که در نگاه او دیگر شکستن شیشه تاثیری در وضعیت نخواهد داشت.
وجدانی عمل نمی‌کنیم
عضو هیئت‌علمی دانشگاه آزاد بندرعباس انتصاب بسیاری از پست‌های مدیریتی در هرمزگان را بر اساس رابطه و نه ضابطه عنوان کرد و گفت: زمانی که می‌خواهیم مدیری را بر سر کار بگذاریم، وجدانی نگاه نمی‌کنیم و شاخصه‌هایی غیر از شایستگی در اولویت قرار می‌گیرد.
وی اضافه کرد: به عنوان مثال در هرمزگان یک نفر غیربومی و یک نفر بومی اگر در سطحی مشابه باشند، باید بومی اولویت داشته باشد ولی اگر فرد غیربومی از لحاظ سواد و مدیریت فردی مترقی‌تر باشد نباید بومی بودن و نبودن به عنوان ملاک لحاظ شود.
ستوده نیا بیان داشت: این رویکرد باعث می‌شود که جامعه غیربومی خودشان را جزئی از این شهر بدانند و به پیشرفت و توسعه منطقه کمک کنند.
وفاداری جایگزین شایستگی
وی بکارگیری اقوام و آشنایان را آفتی بزرگ خواند و اظهار داشت: چنین امری باعث می‌شود افراد کم لیاقت جای افراد بالیاقت را پر کنند؛ یعنی در انتخاب مدیران بیشتر از شایستگی، افراد به وفاداری و هم‌فکری و هم شهری بودن فرد نگاه می‌کنند تا این لیاقت و شایستگی و همین مساله جلوی پیشرفت را می‌گیرد.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه آزاد بندرعباس ادامه داد: یعنی اگر قاعده انصاف را رعایت نکنیم خودی‌سازی بروکراسی به وقوع می‌پیوندد و خودی‌سازی بروکراسی یعنی افراد کم لیاقت ولی وفادار را به مدیریت برسانیم.
وی شهرداری ها را نمونه‌ای از خودی‌سازی بروکراسی عنوان کرد و گفت: مدیران شهرداری و شورای شهری به هر نحوی بوده است سعی کرده‌اند فامیل و دوست و آشنا را استخدام کنند و این باعث شده که نیروی کار پنهان در ادارات داشته باشیم.
ستوده نیا در پایان گفت: در شرایط فعلی ۶۰ تا ۷۰ درصد از این نیروها هم اگر اخراج شوند، هیچ‌گونه کاستی در ارائه‌ی خدمات به مردم صورت نخواهد پذیرفت و بودونبود این نیروها برای مردم فرقی ندارد.

گفت و گوی اختصاصی: فهیمه هادی

این مطلب در نشریه دلفین منتشر شده است.

• نویسنده : ۱۰۰۷