ششم بهمن‌ماه در تقویم کشور به‌عنوان روز آواها و نواهای ایرانی نامیده شده است و در این گزارش سعی کرده‌ایم تا گوشه‌ای از این میراث غنی را در استان هرمزگان مورد بررسی و کنکاش قرار دهیم.

به گزارش دلفین، ششم بهمن‌ماه در تقویم کشور به‌عنوان روز آواها و نواهای ایرانی نامیده شده است و در این گزارش سعی کرده‌ایم تا گوشه‌ای از این میراث غنی را در استان هرمزگان مورد بررسی و کنکاش قرار دهیم چراکه موسیقی و نواها همواره در زندگی انسان نقش مؤثری داشته‌اند و طی تحقیقات انجام شده در دانشگاه هاروارد شنیدن صدای آلات موسیقی تأثیر بسزایی در آرامش و محظوظ شدن انسان دارد.

تاریخچه موسیقی

در حالت کلی نمی‌توان زمان مشخصی برای به وجود آمدن موسیقی تعیین کرد بااین‌حال بنا بر اعلام نظر متخصصان این عرصه صدایی که انسان‌های نخستین با طبل‌ها به وجود می‌آوردند نیز نوعی موسیقی محسوب می‌شود پس با این حساب می‌توان گفت زمان پیدایش موسیقی به همان زمان خلق انسان‌ بازمی‌گردد. بااین‌حال موسیقی با گذشت زمان پیشرفت زیادی کرده و سبک‌های مختلفی در طول تاریخ به وجود آمده است.

موسیقی در هرمزگان

در هرمزگان هم تنوع موسیقایی شگرفی دیده می‌شود که نشان از تمدن و فرهنگ غنی این استان است. هرمزگان با پیشینه‌ی قوی و دلنواز، در عرصه موسیقی می‌درخشد و نواهای سازهای کوبه‌ای و بادی آن در کشور زبانزد خاص و عام است.

موسیقی هرمزگان سرشار از نغمه‌ها و ملودی‌های زیبا و ماندگار است و به‌جرئت می‌توان گفت موسیقی این استان یکی از غنی‌ترین موسیقی‌های ایران به‌حساب می‌آید. تنوع در سازهای این خطه از کشور خود نشانگر این واقعیت است و سازهایی چون جفتی، سرنا، کرنا، عود، دهل، کسر، پی په و… هرکدام به‌نوبه خود شناسنامه فرهنگی هرمزگان را نشان می‌دهد.

تنوع موسیقایی استان

برای بررسی بهتر این هنر ارزشمند با «مجید ایران‌منش» کارشناس هنر و موسیقی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی هرمزگان به گفت‌وگو کردیم که وی ضمن اشاره به تنوع ریتم در هرمزگان، اظهار داشت: موسیقی هرمزگان دارای تنوع در ساختار از ریتم گرفته تا نوع اجرا و تنوع سازها است و موسیقی‌های نواحی هرمزگان شاخه‌های متنوعی دارد که هرکدام در یک منطقه خاص سر برآورده‌اند.

موسیقی محلی

وی افزود: موسیقی محلی موسیقی است که با ریتمی خاص و اجرایی که از سلو جفتی و عود آغاز می‌شود و تا اوج با سازهای کوبه‌ای پیش می‌رود و سپس به پایان می‌رسد و از میراث‌داران این نوع موسیقی می‌توان به مرحوم ارسلان عطایی، حسن کریمی، علی حبیب زاده، قنبر راست‌گو، سلیمان ایران‌منش و … اشاره کرد.

ایران‌منش اظهار داشت: تنوع در اجراهای سبک‌های محلی از نقاط قوت این نوع موسیقی است.

موسیقی دوره‌گرد یا لوطی

وی ادامه داد: موسیقی دوره‌گرد یا لوطی برگرفته از سازهای سرنا، دهل، جهله و تمبک است؛ سرنا نواز می‌نوازد و نوازندگان کوبه‌ای به‌صورت دایره‌وار به اجرای موسیقی می‌پردازند و با لباس‌های ویژه این نوع موسیقی را زینت می‌بخشند.

موسیقی جزیره‌ای

این کارشناس هنر و موسیقی ابراز داشت: موسیقی جزیره که بیشتر در جزایر استان رونق دارد برگرفته از سازهای و نواهای عربی با تم هرمزگان است.

وی تشریح کرد: این نوع موسیقی که مورد استقبال مردم به‌ویژه جزایرنشینان قرار دارد دارای ریتم پایه موسیقی عرب با زیرساخت ریتم هرمزگانی است.

ایران‌منش اضافه کرد: از طلایه‌داران این سبک می‌توان به محمد منصور وزیری اشاره کرد که سبک خود را در این نوع موسیقی به زیبایی به اجرا درآورده است.

موسیقی کار

وی در ادامه به غنای موسیقی کار در هرمزگان اشاره کرد و افزود: موسیقی کار را می‌توان بیشتر در شغل صیادی شنید، صیادانی که برای صید به دریا می‌روند برای پهن کردن و جمع‌کردن تور ماهی گیری نغمه‌های خاصی را اجرا می‌کنند که بسیار زیبا و شنیدنی است.

وی گفت: در گذشته البته موسیقی کار بعضاً در کشاورزی نیز رونق داشته و برای برداشت محصولات از آن استفاده می‌شده یا برای شکوفا شدن گل کیدی موسیقی نواخته می‌شده است.

موسیقی عزا

ایران‌منش بیان کرد: موسیقی عزا دارای ریتم‌های خاصی در هر منطقه از هرمزگان است و در ایام ماه محرم بیشتر به چشم می‌آید.

وی تصریح کرد: این نوع موسیقی دارای چند شاخه است مانند موسیقی تعزیه، موسیقی تابوت، موسیقی حجلهو و موسیقی علم یا چک چکو که هرکدام تنوع و ریتم خاص خود را دارند.

بی‌مهری به گنجینه موسیقی هرمزگان

وی خاطرنشان کرد: متأسفانه موسیقی نواحی ایران با توجه به گسترش موسیقی پاپ و گرایش مردم به این نوع موسیقی مورد کم اقبالی و بی‌مهری قرار گرفته‌اند و اکثر هنرمندان موسیقی نواحی ایران یا موسیقایی خود را با ترکیب سازهایی چون ارگ و گیتار و… عوض کرده‌اند یا دیگر تمایلی به اجرا ندارند.

این کارشناس حوزه موسیقی در پایان گفت: لذا می‌طلبد مسئولان فرهنگی-هنری کشور و استان حمایت بیشتری از موسیقی نواحی و محلی ایران خصوصاً هرمزگان داشته باشد تا شاهد بازگشت این نوع موسیقی به سال‌های اوج خود باشیم.

گزارش اختصاصی: راضیه سالاری

این مطلب در نشریه دلفین منتشر شده است

  • نویسنده : 1007