به گزارش دلفین، کوهستان غربی شهر باستانی فارغان رازها و ناگفته‌های زیادی وجود دارد که به لحاظ اقلیم‌شناسی و مطالعات پژوهشی در ابعاد فرهنگی، گردشگری، زیست‌شناسی، شناخت گیاهان دارویی و تاریخی بسیار حائز اهمیت است. این‌جانب به‌عنوان نگارنده این گزارش اگرچه سال‌های طولانی است از نزدیک وجب‌به‌وجب این اقلیم زیبا را آمایش کرده‌ام، اما هنوز بسیاری از رازها ازجمله چگونگی شکل‌گیری برخی از آثار طبیعی در این خطه باستانی به‌عنوان معمایی لاینحل برایم باقی مانده است.
آبشار گرو سرخ
به‌طورکلی رشته‌کوه‌هایی که از سمت غرب همچون حصاری محکم این شهر خوش آب‌وهوا را احاطه کرده است، از آبشار فصلی زیبایی موسوم به «گرو سرخ» شروع می‌شود و تا ناحیه کوهستانی «گوچه» جایی که کانون شکل‌گیری جریانات خاص جوی و وزش بادهای موسمی است، امتداد می‌یابد. از ویژگی بارز این ناحیه کوهستانی قرار گرفتن آن در مسیر جاده‌ی رفت‌وبرگشت قافله‌ها و کاروانانی بوده که در گذشته از سمت آبادی‌های شمیل، جایین، سیروییه و حاجی‌آباد به سمت فارغان و سپس مناطق جنوب و گرمسیرات هرمزگان و بالعکس مدام در حال تردد بوده‌اند. شایان‌ذکر است وجود خاک‌های سرخ آبرفتی بالادست آبشار گرو سرخ باعث شده که هنگام بارندگی آب قرمزرنگی با زیبایی خاص خودش از این آبشار زیبا و دیدنی سرازیر شود که نمونه این نوع خاک تنها در جزیره هرمز یافت می‌شود که وجه‌تسمیه و علت نام‌گذاری این آبشار فصلی است.
درختان مرکبات
در قسمت غربی این آبشار، چشم‌اندازی زیبا و پوشش گیاهی متراکمی چشمان هر گردشگری را متوجه دهنه بندان (بوندان) و دهکده تاریخی آن می‌کند که چون نگینی سبز در وسط کوه‌هایی بلند خودنمایی می‌کند. از این درختان زیبا که عمدتاً مرکبات هستند، میوه‌ی نارنگی و پرتقال مرغوب و باکیفیتی تولید می‌شود که شهرت فراوانی دارد. در این باغ‌ها انواع انار، انگور، انجیر و برخی درختان سردسیری نیز دیده می‌شود.
چشمه‌‌ای کم‌نظیر
آب چشمه بندان بسیار خنک و شیرین و گواراست و کمتر آبی در منطقه به لحاظ کیفیت و املاح معدنی به تراز آن می‌رسد. پوشش گیاهی سلسله بلندی‌های غرب فارغان، بسیار زیاد و متنوع است و تپه‌ها و کوهپایه‌های این ناحیه محل رویش انواع گیاهان دارویی و خوراکی مثل آویشن (اوشه) مرزنجوش (مرزنگو) مورتلخ، بنه، کثور (پسته شیرین وحشی) و بادام تلخ (بلیک) و درختان جنگلی أوورس، ارچن، چوب سفید، نوعی کاج وحشی و بسیاری از گونه‌های جنگلی است.
حیات‌وحش
وجود دو عنصر پناهگاه و چراگاه در کنار آب‌وهوای مساعد باعث شده است زیستگاهی امن برای زیست و تولیدمثل انواع حیوانات وحشی پدید آید. وجود این اکوسیستم طبیعی و زنجیره غذایی گسترده، بسیاری از سگ‌سانان و گربه‌سانان مانند پلنگ، کفتار، گرگ و دیگر گوشت‌خواران و پرندگان شکاری همچون شاهین و عقاب را به زیستن در این ناحیه متمایل کرده است.
لموشاکو و غار فتح نشدنی
از جاذبه‌های دیگر کوهستان غربی. وجود کوه‌پایه‌ای به نام لموشاکو است که درگذشته محل سرگرمی کودکان و نوجوانان بوده است و در جوار همین کوه‌پایه، غاری تنگ و طولانی وجود دارد که تاکنون کسی موفق نشده به علت کمبود اکسیژن و ملاحظات حفاظتی و مخاطرات دیگر خود را به انتهای این غار پررمزوراز برساند.
جناب علی
از دیگر اماکن طبیعی و بوم گردی کوهستان غربی فارغان می‌توان به شکاف بسیار وسیع و زیبایی موسوم به جناب علی (غار علی) اشاره کرد. شکل هندسی آن مانند مثلث قائم‌الزاویه واژگونی است که نوک هرم آن در منتهی‌الیه غار قرار گرفته. در مسیر انتهایی این غار آب بسیار خنک و شیرینی وجود دارد که به‌صورت قطره‌قطره از سقف شکاف می‌چکد و پساب آن از کف صخره‌ای به دهانه شیب‌دار غار هدایت می‌شود.
کوه‌های سر به فلک کشیده
از سایر سلسله بلندی‌های غرب شهر باستانی فارغان می‌توان به کوه البرز (امبز)، کوه بلند و زیبای «مورک» و کوه «دغ» اشاره کرد. «دق نونبنو» که برخی از اهالی به آن «لرد نونبنو» نیز می‌گویند به لحاظ گردشگری حائز اهمیت فراوان است این ناحیه جذاب که چمن‌های طبیعی بسیار زیبا آن را پوشانده است .
در دلتای آبرفتی وسیعی و در حاشیه کوه تاوه سورمند قرار دارد که در گذشته محل تردد اهالی فارغان به سیرمند است و هنوز هم آثار برکه و آبگیرش در مسیر این دلتای آبرفتی دیده می‌شود. شواهد و قرائن زیادی وجود دارد که در ارتفاعات کوه تاوه سورمند نیز آب‌انباری برای استفاده عابران و رفع تشنگی مسافران و چارپایان و شاید هم حیات‌وحش تعبیه شده، البته بعید است بدون همراهی و مساعدت و اراده ضابطان حکومتی و حاکمان محلی در آن ارتفاع صعب‌العبور یک‌طرفه توسط اهالی چنین اقدامی صورت گرفته باشد.
لاله‌های وحشی و گل سرشور
در انتهای سفر به کوهستان غربی فارغان و به رشته تحریر درآوردن جاذبه‌های این ناحیه، مسیر سفر کوهستانی‌مان را به سمت کوه‌های جنوب غربی فارغان هدایت می‌کنیم و با گذر از کوه «تاوه» سورمند ابتدا در دشت «راییز» و سپس در دیار سیرمند فرود می‌آییم. خستگی سفر خود و مخاطبان‌مان را با تقدیم سبدی از لاله‌های وحشی و خاک‌های سرخی «گل سرشور» که در مسیر گوچه قبل از این گلچین و برداشت کرده بودیم، بیرون خواهیم کرد تا گردشگران و هم‌ولایتی‌های عزیزی که در عصر ماشینی راغبند دوباره با طبیعت آشتی کنند، آگاه باشند که معدن گل سرشور فارغان هنوز هم می‌تواند جایگزین مناسبی برای مواد شوینده قلیایی باشد.
قدم‌های پایانی
سفرمان را از سیرمند به سمت فارغان با انتخاب یکی از راه‌های قدیمی کوه‌های غرب فارغان که در گذشته بخشی از مسیر ترددها روستای باغان بوده و از کنارکوه مورک می‌گذرد و حدود دو الی سه ساعت پیاده‌روی است، در دهکده بندان به پایان می‌رسانیم. دقایقی را در کنار استخرهای آب‌بندان بیتوته می‌کنیم، ناخودآگاه خاطره‌ای فراموش‌نشدنی در ذهنم تداعی می‌شود که بازگو کردنش ارزش گردشگری و سیروسیاحت را در این کوهستان دوچندان می‌کند. چند سال پیش دو قلاده توله‌پلنگ در استخرهای آب نزدیک بندان گیر افتاده بودند که باهمت اهالی فارغان و کمک محیط‌بان «موسی کناری» نجات یافتند و در طبیعت رها شدند. لبخند روی لبانم می‌نشیند و امیدوارم که شما نیز همواره خندان، پدرام و پیروز باشید.
گزارش اختصاصی: اردلان دهقانی فارغانی
این مطلب در نشریه دلفین منتشر شده است.
- نویسنده : ۱۰۰۷
Tuesday, 16 April , 2024